Ünlü keman virtüözü Suna Kan, 86 yaşında hayatını yitirdi. Piyanist Gülsin Onay, acı haberi toplumsal medya hesabından duyurdu.
SUNA KAN KİMDİR?
“Harika Çocuk” olarak yeteneği küçük yaşta tespit edilen sanatçı, Türkiye’nin en düzgün keman virtüözlerinden birisi olarak tanındı; uzun yıllar Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nda solist ve başkemancı olarak vazife yaptı. 1971’den bu yana “devlet sanatçısı” unvanını taşıdı.
SUNA KAN’IN YAŞAMI
Sanatçı Suna Kan, 1936 yılında Adana’da doğdu. Babası, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Viyola sanatkarı Nuri Kan’dır. Beş yaşındayken babasından keman öğrenmeye başlayan Kan, daha sonra aile dostları Hulusi Karsel’den keman dersleri aldı. Ankara Devlet Konservatuvarı imtihanlarını kazanan Kan, bu okulda Avusturyalı eğitimci Walter Gerhardt ile başladığı temel keman tahsilini İzzet Nezih Albayrak ve Gilbert Back ile sürdürdü; son olarak Liko Amar ile çağdaş müzik yapıtları çalıştı.
SUNA KAN’IN SANAT YAŞAMI
İlk resitalini 18 Nisan 1946’da Ankara Devlet Konservatuvarı’nın konser salonunda veren Kan, Mozart’ın 5. Keman Konçertosunu seslendirdiği bu resital nedeniyle “Harika Çocuk” olarak anıldı ve eğitimine Avrupa’da devam etmesi gerekliliği gündeme geldi. 1948’de isme-özel olarak çıkarılan “İdil Biret ve Suna Kan’ın yabancı memleketlere müzik tahsiline gönderilmesine dair kanun” (Harika Çocuk Yasası) ile yurt dışında tahsil görmek için devlet bursu aldı. Yasanın çıkmasından bir mühlet sonra ailesiyle birlikte evvel Roma’ya gitti; birlikte çalışacağı eğitimcinin hayatını kaybettiğini öğrenince Paris Konservatuvarı’na gönderildi. Paris’te Gabriel Bouillon ile çalışan Suna Kan, 1952 yılında konservatuvarı birincilikle bitirdi.
Okulu bitirdikten sonra da Gabriel Bouillon ile repertuvar çalışmalarına devam etti ve milletlerarası yarışlara katıldı. Viotti Müsabakası birincilik mükafatını (1955), Münih Yarışı İkincilik mükafatını (1956), Long-Thibaud Müsabakası Paris Kenti mükafatını (1957) kazandı.
1957’de Türkiye’ye döndü ve Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası solist sanatçılığına atandı. 1960 yılında Türkiye’nin birinci konser piyanisti Ferhunde Erkin’le kurduğu keman-piyano ikilisi ile Türkiye’nin pek çok yerinde oda müziği konserleri ve resitaller verdi. İkili yurt dışında da çeşitli merkezlerde resitaller verdi. Daha sonra Almanya’da tahsilini tamamlamış Gülay Uğurata ile bir ikili oluşturdu. Tam 29 yıl birlikte çaldılar.
Suna Kan, 1970’li yılların başında orkestra şefi Gürer Aykal ve eşi Faruk Güvenç ile Ankara Oda Orkestrası’nın kuruluşunda yer aldı. Orkestra, yurt dışında yüzün üzerinde konser verdi; çeşitli plaklar yaptı. Sanatçı, 1977-1986 ortasında Ankara Oda Orkestrası’nda başkemancı ve solist sanatçı olarak yer aldı.
Geniş bir repertuvarı olan Kan, Türkiyeli bestekarlarının keman için ürettikleri repertuvarın önde gelen yorumcularından birisidir. Necil Kazım Akses’in Keman Konçertosu’nun birinci çalınışını gerçekleştiren sanatçı, sık sık yorumladığı Ulvi Cemal Erkin’in Keman Konçertosu’nun en düzgün yorumcularından biri kabul edilir. Ahmet Adnan Saygun’un Keman Konçertosu’nu da birçok defa icra etti. 1971’de Devlet Sanatkarı unvanına layık görüldü. Türkiye’nin birinci kültür bakanı olan Talât Sait Halman’ın Cumhurbaşkanlığı Konser Salonu’nda düzenlemek istediği Itri konserine karşı çıkmış, hatta Başbakan Nihat Erim’e mektup göndererek ‘alaturka müzik o salonda icra edilirse devlet sanatkarı unvanımı geri iade ederim’ dedi. Talât Sait Halman’ın bütün uğraşlarını geri çevirerek Itri konserinin iptal edilmesine neden oldu, bu olay sonucunda Talât Sait Halman Kültür Bakanlığı misyonundan istifa etti.
Sanatçı, 1996 yılında Sevda – Cenap And Müzik Vakfı Onur Altın Madalyası ile ödüllendirildi. 1997 yılında Müşerref Hekimoğlu’nun yazdığı “Suna Kan: Öz Müziğini Duyuran Keman” isimli kitap Sevda – Cenap And Müzik Vakfı tarafından yayınlandı.
SUNA KAN’IN HASTALIĞI NEYDİ?
Mayıs 2017’de sıhhat problemleri nedeniyle uzun bir müddet konser vermediğini anımsatarak “Kemanın kutusunu şimdilik, bu dünyadan gidinceye kadar kapattım” tabirlerini kullandı
SUNA KAN’IN ÖDÜLLERİ
Viotti Yarışı (1955)
Münih Yarışı (1959)
Long-Thibaud Yarışı (1957) – “Paris Kenti Ödülü”
Vitring yarışması(1958)
Kulitibang yarışması(1965)
Temtobant yarışması(1956)
1971: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatkarı unvanı
8. Sadri Alışık Anadolu Tiyatro Oyuncu Mükafatları Onur Ödülü
SUNA KAN’IN ÖZEL HAYATI
Suna Kan ömrü boyunca 4 evlilik yaptı. 1960 yılında müzisyen ve müzik eleştirmeni Faruk Güvenç ile evlendi. 1988 yılında diplomat Halit Güvener ile evlendi ve sefire olarak Macaristan’da bulundu.
SUNA KAN NEDEN HAYATINI KAYBETTİ?
Acı haberi toplumsal medya hesabından duyuran Gülsin Onay, “Suna Kan’ı kaybetmişiz.. Allah rahmet eylesin.. Yeri cennet olsun.. Oğlu Ömer Üstel başta olmak üzere tüm yakınlarına, sevenlerine, müzik topluluğumuza baş sıhhati ve sabırlar dilerim.. Büyük bir müzisyenimizi, yakın dostumu ve yeri doldurulamaz kıymetli kemancımızı kaybetmenin hüznü içerisindeyim.. Kalbimizde daima yaşayacak eşsiz anıları ve kayıtlarıyla…” tabirlerini kullandı.
