“Aritmi” standı bizleri bilim ve tarih disiplinleri kesişiminde, görsel ve düşünsel yeni tecrübeleri keşfetmeye çağırıyor. Daha doğrusu standın sahibi Mat Collishaw yapıtlarıyla bize doğayı, bilimi ve özgürlüğü fısıldıyor ve bunu yapay zekâ teknolojileriyle birleştiriyor. Sanat ve bilim alanından iki kıymetli isim olan Albrecht Dürer ve Ernst Haeckel’ın çalışmalarını referans alan Collishaw, tabiatın bozulmakta olan ritmini görselleştiriyor. Aritmi, Dürer üzere Rönesans sanatkarlarının dünyaya olan bakışımızı geliştirmek için son derece değerli olduğuna inandıkları ampirik metot ve tabiat müşahedesi kavramlarını ise gündeme getiriyor.
HAYAL GÜCÜ…
Küratör Sharp, sanatkarın hayal gücüne odaklanmasında filozof Immanuel Kant’ın da fikirleriyle ilgilendiğini söylüyor. Sharp: “Kant diyor ki: ‘Deneyimsiz teori yalnızca entelektüel bir oyundur; gerçek dünyayla teması yoktur.’ Bilimsel teoriler üzere teorilerle oynamanın ötesine geçen Kant, rasyonel kanıyı hayal gücüyle tamamlamamız gerektiğine inanıyordu. Ve Kant, hayal gücünün, gerçek yaşayan, büyüyen doğal dünyadan, başlarımızda ve fikirlerimizde kendi tabiat versiyonumuzu yaratmamız için güçlü bir etken olduğunu söyledi. Mat’in çalışması bize, bir teorinin görmemizi söylediğini görmek yerine, doğayı gerçekte olduğu üzere anlamanın bir hayal gücü hareketi gerektirdiğini hatırlatıyor.”
Doğanın stantta her manada tesirli olduğunu söylemek mümkün, Sharp, Kant ve tabiattan yola çıkarak açıklıyor sergiyi. O vakit bizim aklımıza da “ant’ın tabiatla özgürlüğü birleştirdiği o cümle geliyor: “Kant’a nazaran kişi tabiat maddelerini ne ölçüde durdurup aklın maddelerine uyarsa o ölçüde özgür olur; öteki bir deyişle kişi istemelerini dürtü ve eğilimlerine nazaran değil, ahlak maddesine nazaran belirleyebiliyorsa özgürdür. Kant ideolojisinde özgürlük hareketlerimizin değil, istemelerimizin bir özelliğidir.”
Sergiyi gezen herkes yapıtların altındaki tabiat ve düşsel gerçeği görebilir.
YAPITLAR…
Sergi kapsamında yer alan Sonuna Dek başlıklı görüntü çalışması, 19. yüzyılın kolonyal dünyasında bitkilerin denizaşırı taşınmasını sağlayan ve bir terraryum formu olan Wardian Kutuları’ndan yola çıkıyor. Samuel Barber’ın Adagio For Strings yapıtı eşliğinde akan görüntüde tabiatın yıkımı ve yine canlanışı dramatik bir biçimde birbirini izliyor.
Melez Gücü animasyon görüntüsü ise doğa/kültür ikiliğini ele alırken, yırtıcı hayatın Londra Ulusal Galerisi’ni, hasebiyle insanın tabiata alternatif olarak ürettiği “kültürü” ele geçirişini çarpıcı bir biçimde görselleştiriyor.
Mat Collishaw stanttaki yeni yapıtlarında İstanbul Boğazı’nı referans alıyor.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ…
Collishaw dün düzenlenen basın toplantısında yeni standı “Aritmi” hakkında şunları söyledi: “İklim değişikliğinin gezegenin çehresini ve ekolojisini dramatik bir halde dönüştürdüğüne dair bariz emareleri ve Borusan Contemporary’nin İstanbul Boğazı’nın kıyısındaki istisnai pozisyonunu dikkate alan bir stant oluşturmaya çalıştım. Dünyanın içine düştüğü vahamete ait bilgi eksikliği bulunmuyor, fakat tahlil kısmında bir sorun olduğu aşikâr. Aritmi’deki çalışmalarımda çözülmemiş bilmeceleri çağrıştıran bir dizi nakış sunacağım: Rahatsız edici kayıtsızlığa karşı münferit ses, dijital/genetik kodun akıl almaz karmaşıklığı, dünyanın ekolojisini dengelemenin Sisifosvari külfeti ve nihayetinde insanın Herkül’ü andıran kibri. Bu stantta, içinde bulunduğumuz sıkıntı duruma ne yazık ki bir tahlil sunulmayacak, yalnızca içinde beceriksizce tarafımızı bulmaya çalıştığımız bilmecelerin yansıması parıldayacak.”
‘DİJİTAL MİTOLOJİLER’
Necmi Sönmez küratörlüğünde, Borusan Çağdaş Sanat Koleksiyonu’ndan bir seçki sunan Dijital Mitolojiler, yeni medya Sanatının farklı üretim imkanlarıyla şekillenen deneysel yaklaşımlarını ön plana çıkarıyor. Artık aktüel ömrün bir modülü olan “dijital tecrübeler”, 2000’li yıllardan itibaren yaratıcı sanatkarlar için daha evvel mümkün olmayan birçok araştırmanın kapılarını araladılar. Borusan Çağdaş Sanat Koleksiyonu bu cins araştırmalar üzerine yönelen karakteriyle dijital imge üretiminin altını çizdiği “yeni görselliğin” izini sürmekte… Stant bu görselliğin gündeme getirdiği imgeleri karşılaştırmalara dayanan bir yaklaşımla büyüteç altına alıyor. Yeni medya sanatı örneği olan neon heykeller, görüntü yerleştirmeler ve manipüle edilmiş fotoğraflar, klasik üretim teknikleriyle şekillenmiş kolaj, tuval, kâğıt çalışmalarıyla bir ortaya geldiklerinde “hareketli imge” ile “duran imge” ortasındaki farklılıklar, eşzamanlı olarak besbelli bir hal alıyor. Dijital Mitolojiler kapsamında, Borusan Çağdaş Sanat Koleksiyonu’ndan daha evvel sergilenmemiş dört yeni eser de izleyiciyle buluşacak.
