TCMB’nin 500 baz puanlık faiz artışı, bir çok ekonomist tarafından yetersiz ve etkisiz bulundu. Bu görüşlerle hiç katılmadım, (aşağıda örneklerini verdiğim) YouTube videolarımda Gaye Erkan ve grup arkadaşlarını tebrik ettim. Bu görüntülerin bir ara-başlığı ise Borsa ve konutta işlerin zora girdiği tarafında oldu.
Belki %30 siyaset faizi hiç bir birikimci ya da “yatırımcının” portföy tercihin değiştirmez, yani fonların Borsa ve konuttan çıkıp TL mevduata yönelmesine yetmez. Fakat Erdal Sağlam, para siyasetinin görünmez yüzünü anlatıyor:
“Ekonomi müellifi Erdal Sağlam, Merkez Bankası’nın siyaset faizini yüzde 30’a yükseltmesinin bankaları rahatlattığını belirtirken, “Kredi faizi tavanı yüzde 70-75 aralığına geldi. Bankalar, kredi çeken müşterilerine ‘Merkez Bankası faizi artarsa kredi faizi de artar’ diye mukavele imzalatmaya da başlamış” yorumunu yaptı”.
Kredi faizlerinin %70’lere çıkması Borsa’da kote ve yüksek ölçüde kaldıraç kullanın şirketler için olumsuz, lakin banka karlarını olumlu etkileyebilir. Fakata, daha değerli nokta şu: ŞAYET TL mevduat faizleri şu andaki tepe olan %45’ten %55-60’lara çıkarsa, yerleşiklerde paya talep azalır.
Yeniçağ muharriri ve Borsa uzmanı Remzi Özdemir ise yükselen faizlerin Borsa’da yaratacağı ikinci tehlikeyi masaya yatırıyor:
“Her ne kadar Merkez Bankası’nın faiz artışı borsayı etkilememiş üzere görünse de aslında bal üzere ilgilendiriyor.
Bunu bir mühlet sonra göreceğiz.
Nasıl olacak?
Kredi ile taşınan payların maliyeti.
Faizler düşük iken aracı kurumlar müşterilerini yüzde 20 faiz ile fonluyordu. 2 tavanda faiz maliyeti çıkıyordu.
Oysa artık faiz artışı ile birlikte pay kredisi yüzde 90’a dayandı. Şayet temerrüde düşerseniz bunun maliyeti yüzde 120.
Yani yüzde 80-90 ile kredili pay taşımak için yürek lazım.
Borsa artık ucuz değil. Beklenen yabancı da gelmediği için taşınan mallar satılamıyor.
Herkes gırtlağa kadar senette.
Artan yatırımcı sayısı da kurtarmıyor. 8 milyona ulaştı yatırımcı sayısı fakat bakıyorsun ki bu para girişi 5-10 bin liralık portföy.
Bunların da büyük kısmı harçlık çıkartmak için banka kredisi ile gelen küçükler.
Yani borsada kredili bir saadet zinciri oluşmuş durumda. Artan kredi faizi bu zinciri zorluyor.
Peki kopar mı?
Ben bu soruya şöyle karşılık vermek istiyorum:
Geçen yıl 4 lira olan bir banka pay senetlerini 30 liradan alacak yabancı gelmez ise kopacaktır.
Borsacılar acil olarak yağmur duasının yanı sıra yabancı duasına da çıkmalı”.
Bu görüşlere hiç ihtilafsız katılıyorum. Artık Borsa’da fiyat hareketlerini yabancı girişi belirler. Pekala, bu mümkün mü? Mehmet Şimşek’in yatırımcı konferanslarında eforu bunu sağlamak için. Şayet Gaye Erkan bir kaç toplatı daha faiz artırımına devam ederse, yabancı fonlar alıma gelebilir. Ne yerli ne de yabancı yüksek faizin Borsa’ya ziyan vermediğini argüman etmez. Lakin, dolarla yatırım yapan bir fon için pay alım-satımından yapacağı prim en az şirketin fiyatı kadar, kur istikrarına da bağlı. Yükselen faizler TL’nin bedel kaybına set koyacağı için, aslında yabancı fonlar için bir avantaj.
Öte yanda en büyük handikap bizim iktisat programının çökmesi değil, dahil olduğumuz portföy kümesi olan Gelişmekte Olan Piyasalardan kaçış başlaması.
Sosyal ParaAnaliz’de Bloomberg’ten yaptığımız çeviride şu sözler yer aldı:
“MSCI endeksine nazaran gelişmekte olan ülkelerin pay senetleri, yılın başından bu yana olan çıkarlarını sildi. Yapışkan enflasyon ve faiz oranlarının bir mühlet yüksek kalacağı beklentisi, gelişmekte olan ülke pay senetlerini baskı altında bırakıyor”
Ama, risk iştahında bu gerilemenin kalıcı olmayacağını öne sürenler de var:
“Sonuç olarak, gelişmekte olan piyasa pay senedi yatırımcıları için güçlü bir yılın ortasında olunsa da, analistler Çin’in ekonomik zorluklarının tabana vurduğu istikametindeki iyimserlikten umutlu görünüyor. Gelişmekte olan ülke endeksleri, Federal Rezerv faiz beklentileri hafiflediğinde ve gelişmekte olan piyasalar faiz indirimlerini başlatabildiğinde yatırımcılar için cazip hale gelebilir”.
Türkiye’nin bu türlü bir devirde Fed’in faiz indirimini bekleyecek lüksü yok, Mehmet Şimşek ve Gaye Erkan’ın daha fazla gayret göstermesi gerekecek.
Benim çok kolay bir kıstasım var: TCMB brüt rezervleri Ekim sonunda $20 milyar artarsa, Borsa’da ralli devam eder.
FÖŞ
