Merkez Bankası, TL mevduata teşvik, KKM hissesinde sınırlamaya gitti. Buna nazaran, sadeleşme süreci kapsamında, yabancı para mevduattan KKM’ye dönüşüm gayesi uygulamasına ve TL hissesine nazaran ilave/indirimli menkul değer tesis uygulamasına son verildi. Merkez Bankası, bankaların menkul değer tesisi uygulamasında da değişiklik yaptı.
Değişikliğe nazaran, vadesi gelen kur muhafazalı mevduat hesaplarını standart TL mevduata dönüştürme gayesi getirildi. Bu husustaki kriterleri tutturamayan bankalar ek menkul değer tesisine mecbur olacak. TCMB tıpkı vakitte döviz ve değerli maden mevduatına uygulanan zarurî karşılık oranlarını artırdı.
Bankaların KKM vadesi gelen mevduatı TL mevduata çevirmekte müşterileri ikna edebilmeleri için TL mevduattan gerçek faiz kazanacaklarını görmeleri gerekiyor. TCMB’ye siyaset faizini artırması için bir hudut konduğu izlenimi hakim. Şu durumda alınan son kararlarla mevduat faizlerinin TCMB siyaset faizinin çok üzerinde artması gerekli.
TL mevduat faizi sene sonu %70 üzeri ve 2024 sonu kabaca %45 TÜFE enflasyonuna uyumlu biçimde yükselmeyecekse, o vakit KKM sahibinin TL mevduata geçmeye ikna olması kolay değil. Ya KKM’de kalmayı seçmesi ya da gerçek dövize yönelmesi beklenebilir. Bu da döviz talebini artırarak TL’de bedel kaybını hızlandırır.
Mevduat faizlerindeki düşüş ya da negatif gerçek faizin devam etmesiyle mevduat sahibi KKM’den TL mevduata dönmeye ikna olmazsa bankalara tahvil alımı “cezasının” devreye sokulması adımı bankaların bilançolarında oluşan faiz riskinin yükselmesiyle sonuçlanacak.
KKM’den kademeli çıkma niyeti beyanı olumlu olsa da siyaset faizini enflasyonla uyumlu düzeye taşımadan, diğer sözle Türkiye’deki çok yüksek enflasyonla gerçek para siyasetiyle devam etmeden alınan tedbirlerin amaçlanan amaca ulaşması, KKM yükünü azaltması ve/veya döviz talebini kesmesi gerçekçi, “rasyonel” bir beklenti değil.
Pazartesi piyasa açıldığında banka mevduat faizlerinin tarafı ve TL’nin düzeyi, muhtemel TCMB müdahalelerinin düzeyi dikkatle izlenecek belirleyiciler olacak.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türk lirası (TL) mevduatları artıracak, Kur Muhafazalı Mevduat’ı (KKM) azaltacak düzenlemeye gitti.
TCMB’nin Menkul Değer Tesisi Hakkında Bildiride Değişiklik Yapılmasına Dair Bildirisi, Zarurî Karşılıklar Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Bildirisi, Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Bildirimi ve Altın Hesaplarından Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Bildirimi Resmi Gazete’de yayımlandı.
Buna göre Döviz ve değerli maden mevduatına uygulanan mecburî karşılık oranları artırıldı.
Vadesiz, ihbarlı ve 1 aya kadar vadeli döviz hesapları için zarurî karşılık oranı yüzde 29 oldu.
3 ay, 6 ay ve 1 yıla kadar vadeli döviz hesabı mecburî karşılık oranı yüzde 25 oldu.
1 yıl ve daha uzun vadeli döviz hesabı zarurî karşılık oranı ise yüzde 19 oldu.
TCMB mevzuya dair açıklama yaptı
Alınan yeni kararlarla ilgili Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamada şu tabirler kullanıldı:
“Para Siyaseti Kurulu’nun 20 Temmuz 2023 tarihli kararında makro finansal istikrarı güçlendirecek ve piyasa sistemlerinin fonksiyonelliğini artıracak sadeleşme sürecinin kademeli olarak devam edeceği tabir edilmiştir.
Sadeleşme süreci kapsamında yabancı para mevduattan kur muhafazalı mevduata dönüşüm maksadı uygulamasına ve TL hissesine nazaran menkul değer tesis ve zarurî karşılık uygulamasına son verilmiştir.
Yapılan düzenlemelerle Türk lirası mevduatlar artarken, kur muhafazalı hesaplardan Türk lirası mevduata geçiş sağlanarak kur muhafazalı mevduatın azaltılması gözetilmektedir.
Böylece, Türk lirası vadeli mevduat desteklenerek makro finansal istikrarın güçlendirilmesine katkı sağlanması amaçlanmaktadır.
Bu kapsamda, Merkez Bankasınca kur müdafaa takviyesi sağlanan hesaplardan Türk lirası hesaplara geçiş ve kur muhafazalı hesapların belirli oranda yenilenmesinin hedeflenmesine,
Kur muhafazası bulunmayan Türk lirası hissesi düzeyinde artış gayesine geçilmesine, karar verilmiştir.
Sadeleşme süreci ve kur muhafazalı mevduatın Türk lirası mevduata geçişine ait adımlar Para Siyaseti Kurulu’nun ilan ettiği prensipler doğrultusunda devam edecektir.
Kamuoyunun bilgisine sunulur.”
