Köln’de İran Sinema Festivali’ndeyiz. Bu yıl ki Berlin Sinema Festivali’nde barış mükafatı alan Tahran’da Yedi Kış belgeselini izliyoruz. Bayanların İran’daki faşist İslam idaresine karşı aylardır sürdürdükleri başkaldırının ışığında bu yıl ki şenliğin manası büyük. Tahran’daki Yedi Kış belgeselinde 2007’de vefat cezasına çarptırılan 2014’te de idam edilen bir öğrencinin hikayesi anlatılıyor. Daha on dokuz yaşında olan Reyhaneh kendini iş teklifiyle ofisine çağıran, sonra da tecavüz etmek isteyen saldırganı, kendini savunmak için bıçaklıyor sonra da neye uğradığını bile anlamadan mahpusa düşüyor. Saldırganın saklı polisten olması, ailesinin ise “Kan Davası Yasası”na nazaran Reyhaneh’in idamını istemesi, kurtulmasını olanaksızlaştırıyor. Belgeselde bu olayın gelişimi, Reyhaneh’in hapishanedeki arkadaşlarıyla ve ailesiyle yapılan röportajlar ve bilinmeyen fotoğraflar ve ses kayıtlarıyla yine kurgulanıyor. Böylelikle olayın kademelerini, Reyhaneh’in tutuklandıktan sonra yaşadıklarını, ailesinin kızlarını kurtarmak için verdiği savaşımı basamak etap izliyoruz. Aile Reyhaneh’in idam edildiği son ana kadar umudunu yitirmiyor. Belgesel’in yükünü kızını kurtarmak için savaşan annenin uğraşı oluşturuyor. “İnsan Hakları Örgütleri”nin devreye girmesi, saldırganın ailesiyle irtibata girilmesi başarısızlıkla sonuçlanıyor. Saldırganın oğlu kan davasından vazgeçse Reyhaneh vefattan kurtulabilir. Şule saldırganın annesiyle konuşuyor lakin sonuç alınamıyor. Reyhaneyi’i kurtarabilecek diğer bir seçenek ise onun saldırganın ailesinden özür dileyerek tecavüz suçlamasını geri alması, böylelikle ailenin ismini paka çıkartması. Lakin bunu da gerçeği savunma uğruna mevti göze alan Reyhaneh kabul etmiyor. Bir tutuklu arkadaşı gözyaşları içinde babasının kendisini nasıl sattığını anlatırken Reyhaneh’in direnme ve savaşma gücünü kendisine örnek aldığını söylüyor. Belgesel’de ezilen, yok edilen öteki bayanların da hikayesini izlerken bayanlar ortası dayanışmanın gücünü de hissediyoruz.
Gösterimden sonra anne Şule Pakravan ve direktör Steffi Niederzoll’la yapılan söyleşide annenin yaşadıklarını kendi ağzından dinlememiz bu geceye apayrı bir paha ve mana katıyor. Şule’nin beşere hem huzur veren hem de yüreğine işleyen dingin sesi su üzere akıp gidiyor. Bu bayanın iç huzurlu, istikrarlı hali ve olumlu gücü büyüleyici. Farsça hiç anlamadığım halde onu saatlerce dinleyebilirim. İzleyicilerden biri ona direnme gücünü nasıl bulduğunu sorduğunda, oğlu asıldığı için sokakta kendini yerden yere atan bir anneden kelam ederek “Çektiğimiz acıyı göstererek onlara bu zaferi tattırmamalıyız” diyor. Sanatın gücüne inanıyor Şule, ancak beşere bir biçimde dokunan sanatın; günümüzde geçerli olan içi boşaltılmış, biçimsel sanat tecrübeleri ondan uzak. Bahis Almanya’ya gelince Şule’nin öfkesini hissediyorum. “Bu nasıl bir çelişkidir ki bizlere kucak açan Almanya Reyhaneh’yi mevt cezası veren yargıçlara da kucak açtı” diyor. ”Reyhaneh’ye azap yapanları bağışlayabilir miydiniz” sorusuna “Yaşama mana veren haksızlığa karşı savaşma gücü değil mi?” diyor. “Bağışlamak mı asla fakat onların adalete teslim edilmesi için savaşırdım”.
