Çin iktisadı ikinci çeyrekte yıllık bazda yalnızca %3,2 oranında büyüdü; bu hayal kırıklığı kıymetli. Zira, esas rakibi Amerika neredeyse %6 büyüyecek. Konut fiyatları düştü ve konutları daha inşa edilmeden satma eğiliminde olan müteahhitler iflas ederek tüm alıcıları korkuttu. Tüketici harcamaları, sabit sermaye yatırımları ve ihracat datalarının tümü yetersiz kaldı.
Dünyanın büyük bir kısmı çok yüksek enflasyonla gayret ederken, Çin tam aksisi bir sıkıntıyla karşı karşıya: Temmuz ayında tüketici fiyatları düştü. Birtakım analistler Çin’in 1990’larda Japonya’da olduğu üzere deflasyonist bir tuzağa girebileceği konusunda uyarıyor.
Ancak kimi istikametlerden “Japonlaşma”, Çin’in hastalıklarına yönelik çok hafif bir teşhis. Çin’de büyümenin yavaşlaması Japonya’dan çok daha berbat olur zira Çin halkı daha yoksul. 1990’da Japonya’nın ömür standartları Amerika’nın ömür standartlarının yaklaşık %60’ıydı; Çin’in bugünkü oranı %20’nin altında. Ve Japonya’nın bilakis Çin, zayıf iç talep ve ağır borç tarafından derin bir sıkıntıyla karşı karşıya. Zorlukların birden fazla, ekonomik siyaset oluşturmadaki geniş çaplı başarısızlıklardan kaynaklanıyor. Lider Xi Jinping gücü merkezileştirdikçe bu problemler daha da kötüleşiyor.
Hükümet neden daima kusur yapıyor? Bunun bir nedeni, kısa vadeli büyümenin artık Çin Komünist Partisinin (ÇKP) önceliği olmamasıdır. İşaretler, Xi Jinping’nin, Çin’in Amerika ile uzun soluklu askeri- siyasi çatışmaya hazırlanması gerektiğine inandığını gösteriyor. Bu nedenle artık süratli büyümeden çok ulusal pahalar, güvenlik ve dayanıklılık arayışını vurguluyor. Bu maksatlara ulaşmak için maddi fedakarlıklar yapmaya hazır ve büyüme süratli değil, “kaliteli” olmalı.
Ancak Xi Jinping’nin kriterlerine nazaran bile ÇKP’nin kararları kusurlu. Sıfır covid siyasetinin çöküşü Xi’nin itibarını baltaladı. Teknoloji firmalarına yönelik atak girişimcileri korkuttu. Yetkililerin özel tüketimi desteklemeyi reddetmesi nedeniyle Çin’in kalıcı deflasyona düşmesi durumunda borçların gerçek bedeli artacak ve icra-iflaslar başlayacak. Her şeyden evvel, ÇKP ömür standartlarını yükseltmeye devam etmedikçe, toplum üzerindeki hakimiyetini zayıflatacak ve Amerika’yla rekabet etme yeteneğini sınırlayacak.
Çin’in sıkıntılarının zirveden başlaması, devam edeceği manasına geliyor. Maharetsiz siyaset yapıcılar iktisadın giderek artan zorluklarıyla yüzleşmeyi geciktirdikçe durum daha da berbatlaşabilir. Nüfus süratle yaşlanıyor. Amerika giderek daha düşmanca davranıyor ve Çin iktisadının çip imali üzere stratejik açıdan değerli gördüğü kısımlarını boğmaya çalışıyor. Çin’le Amerika ortasındaki farkı kapatmak gitgide daha güç olacak zira merkezi ekonomiler taklit konusunda inovasyondan daha uygun.
Kaynak: Why China’s economy won’t be fixed
