Merkez Bankası’nın siyaset faiz artırımı, sadeleşme ve miktarsal sıkılaştırma adımları kredi faizlerini üste çıkarırken mevduat faizlerinde düşüş yaşanıyor. İktisat Gazetesi’nden Şebnem Turhan’ın haberine nazaran, bilhassa ticari kredi faizlerindeki hudutta birinci basamağın kaldırılmasıyla birlikte ticari kredi faizlerinde hudut yüzde 37,8’e yükseldi. Bankacılık dalı de ticari kredi faizlerini yükseltmeye devam ediyor. Bölüm kaynaklarından edinilen bilgiye nazaran kamu bankaları taksitli ticari kredi faizini TLREF artı 10 puana yükseltirken özel bankalarda yüzde 32-38 ortasında değişiyor. TLREF faizi ise cuma kapanış itibariyle yüzde 18,2235 ile son 1 yılın en yüksek düzeyinde bulunuyor. Kamu bankalarının ticari kredi faizi de yüzde 28’i geçmiş durumda. Lakin yükselen faizler bankacılık bölümünün kredi arzı iştahının çok da artması sonucunu da doğurmadı.
Temmuz PPK’sı sonrası 6,5 puan arttı
Cumhurbaşkanlığı seçimleri ikinci tipi sonrasında yeni iktisat idaresiyle birlikte yaşanan siyaset değişikliği kredi faizlerini üst itti. Merkez Bankası ortalama bilgilerine nazaran 2 Haziran haftasında kurumsal kredi kartı ve kredili mevduat hesabı hariç ticari kredi faizi yüzde 14,23 düzeyinde bulunuyordu. Merkez Bankası haziran ve temmuzda yaptığı 9 puanlık faiz artışlarıyla birlikte siyaset faizini yüzde 17,5’e yükseltti. Bu adımlar atılırken ticari kredi faizlerinde menkul değer tutma mecburiliği doğuran birinci evre kaldırıldı ve bankaların ticari kredi faizini artırmalarının önü açıldı.
4 Ağustos itibariyle ticari kredi faizi yüzde 30,8’e kadar yükseldi. Böylelikle 2 Haziran’dan bu yana ticari kredi faizinde artış 16.6 puan oldu. Ticari kredi faizleri iki katından fazla artış yaşadı. En süratli artış ise temmuz ayı PPK kararından sonraki hafta yaşandı. 28 Temmuz haftasında ticari kredi faizleri yüzde 24,28 düzeyinde iken 4 Ağustos’ta 30,8’e çıkarak tam 6.5 puan birden zıpladı.
Mevduat ve KKM koşulu sürüyor
Bankacılık kesimi kaynakları Merkez Bankası ortalama taksitli ticari kredi datalarının de üzerinde faizle kredi kullanımı yaptırıldığını lisana getirdi. Hakikaten faizde üst hudut yüzde 37,8 düzeyinde bulunuyor. Lakin bankalar bu düzeyin altında kullandırım yapıyor. Bankacılık bölümü kaynakları kamu bankalarında TLREF artı 10 puan yani yüzde 28’in üzerinde özel bankalarda ise yüzde 32-38 düzeylerinde ticari kredi faizi bulunduğunu kaydetti. Kredi faizlerindeki yükselişe karşın bankaların ticari kredi kullanımında mevduat kaideleri da sürüyor. Kesim temsilcilerinin verdiği bilgiye nazaran kur muhafazalı mevduat yapması durumunda hukuksal bireylerin ticari kredi kullandırımları kolaylaşıyor. Yabancı para dönüşlü KKM vadesine kadar da bankacılık dalı müşterilerine ticari kredi kullandırıyor. Türk Lirası karşılığı KKM de yapılması önerisi ile ticari kredi kullanımı da yaygın.
Ticari kredi faizi mevduat makası aykırıya döndü
Aynı devirde en çok tercih edilen 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizleri ise aksi istikamette hareket etti. 2 Haziran haftasında Merkez Bankası ortalama bilgilerine nazaran yüzde 37,39 düzeyinde bulunan 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizleri 4 Ağustos itibariyle yüzde 27,77’ye indi. Yani 9.6 puanlık bir düşüş yaşandı. Bankacılık bölümü kaynaklarının verdiği bilgiye nazaran ise 3 aya kadar vadeli TL mevduatta yüzde 25’in altı düzeyler daha yaygın uygulanıyor. Yeni iktisat idaresi öncesinde ticari kredi faizi ile 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi ortasındaki fark negatif tarafta 23.16 puan iken, 4 Ağustos haftası itibariyle olumlu istikamette 3.03 puana geldi. 9 haftada ticari kredi faizi ile 3 aya kadar vadeli mevduat faizi makası 26.2 puan değişmiş oldu.
■ Konut kredi faizi 17 puan birden yükseldi
Merkez Bankası ortalama haftalık bilgileri tüketici kredi faizlerinin de yeni ekonomi idaresiyle birlikte yükselişini hızlandırdığını ortaya koyuyor. 2 Haziran haftasında muhtaçlık kredi faizi yüzde 40,14 düzeyinde iken 4 Ağustos itibariyle yüzde 47,72’ye çıktı. Taşıt kredi faizi 4 Ağustos haftasında bir evvelki haftaya nazaran 2.5 puan gerilese de 2 Haziran haftasına nazaran 5.7 puan yükseldi. Taşıt kredi faizleri yüzde 36,64’e geldi. En dikkat alımlı artış ise konut kredisi faizlerinde oldu. Konut kredi faizleri 2 Haziran’da yüzde 18,05 iken 4 Ağustos itibariyle yüzde 35,1’e kadar çıktı. Böylelikle 9 haftada konut kredi faizleri 17.05 puan birden arttı. 4 Ağustos haftasında konut kredi faizi bir evvelki haftaya nazaran ise 1.11 puan yükseldi.
