Otomobil piyasasında pandemiyle birlikte başlayan arz-talep dengesizliği ve fiyatların süratli artışı, fırsatçıların ortaya çıkmasına neden olmuş ve piyasa dengesi bozulmuştu. Bir üst ÖTV oranına yükselmesine az bir meblağ kalan 0 km arabaların bulunamadığı halde galerilerde yüksek fiyatla uzunluk gösterdi. Bu da ferdî fırsatçılar ve kimi yetkili satıcılarda liste fiyatının üzerinde yapılan satışlar ve aksesuvar alımındaki zorlamalar, şikâyetlere neden olmuştu.
KAMPANYALAR ŞAD ETTİ
Otomobil almak isteyen tüketicilere bir yıla varan sıralardan bahsedilirken galeriler ve internetteki ilan sitelerinde fahiş fiyatlarla satılan araçlar uzun mühlet gündemde kaldı. Tüketicilerin şikâyet ettiği durumlardan biri de yetkili satıcıların kendileriyle olması gereken bağlantısı kurmamaları hatta ilgilenmemeleriydi. “Siz almazsanız sırada diğerleri var” stilinde karşılıklarla karşılaşan tüketiciler artık tekrar kıymetli oldu. Temmuzda başlayan ve ağustosta uygunca hissedilir hale gelen, kimi markalarda yüzde 40’a varan sipariş iptallerinin yanı sıra tedarikte birçok modelde sıkıntılar çözüldü. Fırsatçılara yönelik işletilen yeni kuralların da tesiriyle piyasada taşlar yerine oturmaya başladı. Yetkili satıcılar tarafından aranmaya başlayan tüketiciler pazarlık avantajlarının, kampanyaların başlamasından şad. Lakin artık de krediye ulaşma sorunu kendini hissettiriyor.
YÖNETİCİLER KAYGILI
Merkez Bankası’nın siyaset faizini birkaç kere yükseltmesi mevduat faizlerinin de yükselmesini sağladı. Bu ortada kredi faizleri de yükselişe geçti. Yüksek kredi faiz oranına rağmen krediyle araba almak isteyenler bunu başaramadı. Kredi müracaatlarının yaklaşık yüzde 80’i ret karşılığı alıyor. Tüketimi ve hasebiyle ithalatı düşürmeye çalışan iktisat idaresi kredilerin güzelce kısılmasını istiyor. Bu da otomotiv yöneticilerinin son çeyrek için endişelenmelerine yol açıyor.
(Ali Haydar Bozkurt)
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) Lideri Ali Haydar Bozkurt, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in taşıt kredilerine sınırlama getirecek perspektife sahip olduklarını söylemesinin üzerine bir açıklama yaptı.
KREDİ DEĞERLENDİRMESİ
Bozkurt, “Kredilerin daha da kısılması konusunu değerlendirdiğimizde, olağan pazar şartlarında ferdî müşterilerin yüzde 70’i kredi kullanarak araç almaktaydı. Geldiğimiz noktada bu oranın yaklaşık yüzde 20-25 oranlarına gerilediğini gözlemlemekteyiz. Bununla birlikte kredi kullanan müşterilerin de ortalama 1.5 milyon TL olan bir araç için azamî 250-300 bin TL kredi kullanabildiğini görmekteyiz. Bu açıdan, kredilerin daha fazla kısılmasına gereksinim olup olmadığına bakmakta yarar olacaktır” dedi.
Bireysel tüketiciler üzere şirketlerin de krediye ulaşma konusunda önemli problemler yaşadığı biliniyor. Önümüzdeki devirde kurumsal firmaların araç alımlarında öne çıkacağının altını çizen Bozkurt, “Kredi konusunda önümüzdeki süreçte kıymetli olan bilhassa kurumsal (filo) müşterilerin krediye erişebilmesi olacaktır. Gelecek iki yıllık süreçte ferdî müşterilerin araç satın almasında önemli düşüşler olacağı bariz biçimde görülmektedir. Otomotiv pazarını kurumsal (filo) müşterilerin domine edeceği bir sürece girileceği de aşikârdır. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken konu, kurumsal müşterilerin krediye ulaşımında bir rahatlamaya gidilmesi gereksiniminin olmasıdır. Aksi takdirde, kurumsal müşterilerin araç alamaması durumunda, şirketlerin araç gereksinimi karşılanamayacak ve ticari operasyonlar sekteye uğrayacaktır” dedi. Bozkurt, şunları söyledi: “Bunun yanı sıra otomotiv bölümü açısından kıymetlendirecek olursak mevcut yatırımları dikkate aldığımızda, toplam pazarın 700 bin adetin altına inmemesi değer arz etmektedir. Aksi takdirde sistem kendi kendini taşımakta zorlanabilecek, istihdam kayıplarına kadar gidebilecek öteki olumsuz sonuçları da beraberinde getirebilecektir.”
