Avrupa Parlamentosu’nun yıllık Türkiye raporuna, hem Dışişleri Bakanlığı hem de üst seviye hükümet yetkililerinden sert reaksiyonlar geldi. Dışişleri Bakanlığı, raporun kabul edilmesinden yalnızca birkaç saat sonra yayınladığı yazılı açıklamayla, Avrupa Parlamentosu’nu sığ ve vizyon sahibi olmamakla eleştirdi.
Ankara’nın yansısını yalnızca raporun içeriği değil, raporun hazırlanmasında Türkiye zıddı marjinal kümelerin da devrede olduğu tezi oluşturuyor.
Açıklamada, “Türkiye tersi çevrelerin dezenformasyonuna dayalı haksız itham ve önyargılarla dolu bu rapor, AP’nin gerek ülkemizle münasebetler gerek AB’nin geleceğine ait her zamanki sığ ve vizyonsuz yaklaşımının bir yansımasıdır” sözlerine yer verildi.
Ancak Ankara’nın asıl rahatsız olduğu öge, raporun Türkiye-AB bağlantılarında yeni bir periyodun başlatılmasını öngören adımların atıldığı periyotta gelmesi.
Dışişleri açıklamasında bu durum, “Türkiye-AB bağlarının tekrar canlandırılması için bir fırsat penceresinin açıldığı, kıtamızın istikrarı ve güvenliği açısından böylesi kritik bir devirde, AP’nin ilgilerimizin belkemiği olan iştirak müzakereleri yerine farklı arayışları gündeme getirmesini akıl dışı buluyoruz” tabirleriyle aktarıldı.
Cumhurbaşkanlığı Dış Siyaset ve Güvenlik Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç da toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada bu noktaya değindi.
“Avrupa Parlamentosunda kabul edilen rapor ön yargılı, arka niyetli ve kabul edilemezdir. AB ile yeni bir periyoda girildiği günlerde bu raporun kabul edilmesi manidardır,” diyen Kılıç, Avrupa Parlamentosu üyelerini popülist siyasetten vazgeçmeye de çağırdı.
Getty Images Kılıç “AP’nin bağlarımızın belkemiği olan iştirak müzakereleri yerine farklı arayışları gündeme getirmesini akıl dışı buluyoruz” dedi. ANKARA-BRÜKSEL YAKINLAŞMASININ SINIRLARI
Türk hükümeti, 28 Mayıs’ta tamamlanan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin akabinde AB ile bağlarda yeni bir sayfa açmak istediğini ortaya koymuş ve bu davet AB’den olumlu cevap almıştı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Temmuz ayında NATO ve Eylül ayında düzenlenen G20 tepelerinde AB Kurul Lideri Charles Michel ile görüşmüş, AB Komisyonu’nun genişlemeden sorumlu üyesi Oliver Verhalyi de geçen hafta Ankara’ya bir ziyaret gerçekleştirmişti.
Bu temaslarda taraflar ortasındaki diyalog sıklığı ve seviyesinin artırılmasının yanı sıra gümrük birliği ve vize kolaylığı mevzularında çalışmaların başlatılması kararları alınmıştı.
Avrupa Parlamentosu’nun raporu ise Türkiye-AB yakınlaşmasının hudutlarının olduğunu, stratejik mevzularda yapılacak işbirliğinin tam üyelik perspektifini içermeyeceğini göstermesi açısından dikkat cazip oldu.
Bu, birebir vakitte, Ankara’nın AB Komitesi ile ilgilerde yaşadığı ivmenin gelecek sene seçimlere gidecek olan Avrupa Parlamentosu’na mensup siyasetçilerde tam olarak yansımadığını gösteren bir duruma işaret etti.
Buna rağmen, rapor, Türkiye’nin tam üyelik yoluna dönmesi için esaslı ıslahatlar yapması gerektiğini vurgulayarak Ankara’ya asıl sorunun kaynağını da göstermiş oldu. Ayrıyeten bu rapor, Avrupa Komisyonu’nun Ekim ayında açıklaması öngörülen Türkiye raporunun nasıl görüneceğinin işaretlerini vermesi açısından da ehemmiyet taşıdı.
DEMOKRASİ – İNSAN HAKLARI SORUNLARI
Gerek Avrupa Kurulu gerekse Avrupa Parlamentosu’nun son yıllarda yayınladığı Türkiye raporlarının en besbelli ögeleri ortasında demokratikleşme sürecinde yaşanan geriye gidiş oldu.
Avrupa Parlamentosu raporu bu noktaya işaret ederek, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarının uygulanmadığına da işaret etti ve bu durumun Türkiye-AB münasebetlerinde yarattığı tahribatı göz önüne serdi.
Ankara’dan yapılan açıklamalarda, demokrasi ile ilgili tenkitlere özel bir karşılık verilmediği gözlendi.
Sadece Adalet Bakanı Yılmaz Tunç yaptığı yazılı açıklamada, “Söz konusu rapor, Türkiye’deki yeni ıslahat çalışmalarını ve insan hakları ile hukukun üstünlüğü alanlarındaki gelişmeleri görmezden gelen, objektif olmaktan uzak, bilgilere dayanmayan haksız, temelsiz ve hezeyanlarla dolu bir rapordur,” sözlerine yer verdi.
Tunç da, raporun, Ankara-Brüksel ortasında geliştirilen olumlu gündeme hizmet etmediği ve marjinal çevrelerin tesiriyle hazırlandığı savına açıklamasında yer verdi.
Getty ImagesYENİ BİR ÇERÇEVE ARAYIŞI
Avrupa Parlamentosu raportörünün odaklandığı ögeler ortasında Türkiye-AB ilgilerinin mevcut formatında daha fazla ilerleyemeyeceği, bu nedenle yeni ve daha gerçekçi bir çerçevenin oluşturulması olduğu biliniyor.
Gerçekçilikten kasıt ise Türkiye’nin AB’ye tam üye olarak katılamayacağı münasebetiyle zati ilerlemeyen iştirak müzakerelerinin sonlanması. Lakin bu bahiste AB içinde ortak bir tavrın oluşmadığı, birçok AB ülkesinin Türkiye ile bağlantıları zorlaştıracak bu türlü bir adımı atmak istemediği biliniyor.
Ancak Michel’in Eylül ayı başında yaptığı 2030’a kadar AB’nin yeni üyelere hazırlanması gerektiğine ait açıklamasında Batı Balkan ülkelerine atıf yapıp Türkiye’den bahsetmemesi dikkat çekmişti. AB’de yapılan değerlendirmelerde, Türkiye’nin iştirak sürecinde öngörülür gelecekte ilerleme yaşanmayacağının bilinmesine rağmen, süreci büsbütün sona erdirmenin yanlış bir bildiri olacağı kanısı öne çıkıyor.
