Dünya ham çelik üretimi 2022 yılında, 2021’ye nazaran yüzde 4,2 oranında azalarak 1,88 milyar ton olarak gerçekleşt,. En çok çelik üreten 10 ülkeden 2’sinin (Hindistan, İran) üretimlerinde artış yaşanırken geri kalan 8 ülkede azalış yaşandı.
2022 yılında 1,01 milyar tonla, dünya üretiminin yüzde 53,9’unu gerçekleştiren Çin’in üretimi yüzde 2,1 oranında azaldı.
2010 yılından beri dünya çelik üretiminde dördüncü¨ sırada yer alan Hindistan, 2015’te ABD’nin önüne geçerek üçüncülüğe yükselmiş ve 2018’de 109 milyon tonla Japonya’yı geride bırakarak dünyanın en büyük ikinci çelik üreticisi pozisyonuna ulaştı.
2022 yılında ise evvelki yıla nazaran yüzde 5,5 artışla 125 milyon ton üretim gerçekleştirerek Hindistan dünyanın en büyük ikinci çelik üreticisi olma unvanını korudu.
Üçüncü sırada yer alan Japonya ise, geçen yıla nazaran üretimi yüzde 7,4 azalarak 89,2 milyon ton düzeyinde ölçüldü.
Evren Akar
PEKİ DEMİR ÇELİK ÜRETİMİNDE TÜRKİYE KAÇINCI SIRADA?
2015’te 8.liği Brezilya’ya kaptırıp 9. sıraya gerileyen Türkiye, 2016’da tekrar 8.liğe yükseldi.
2020 yılına gelindiğinde ise Türkiye, gösterdiği yüzde 6,1 artışla 35,8 milyon ton üretim gerçekleştirmiş ve Almanya’yı geride bırakarak dünyanın en büyük 7. ve Avrupa’nın en büyük üreticisi konumuna yükseldi.
2021 yılında yüzde 12,7 artışla 40,4 milyon ton üretime ulaşan Türkiye, dünyanın en büyük 7. ve Avrupa’nın en büyük üreticisi olmaya devam etti.
2022 yılına gelindiğinde ise 2021 yılına nazaran üretimi yüzde 12,9 düşüş ile 35,1 milyon tona gerileyen Türkiye, Almanya’dan sonra dünyanın en büyük 8. ve Avrupa’nın en büyük 2. üreticisi oldu
İran dünyanın en büyük 15 üreticileri listesine birinci defa 2012 yılında 14,5 milyon ton üretim ile 15. sıradan girmişti. Üretimini ve sıralamasını her yıl artırarak 2020 yılına gelindiğinde üretimini 29 milyon ton düzeyine çıkarmış ve dünyanın 10. büyük üreticisi olmuştur. 2022 yılında evvelki yıla nazaran yüzde 8 oranında artarak 30,6 milyon ton çelik üreten İran, 10. sıradaki yerini korudu.
Dünyanın en büyük 20 çelik üreticisi pozisyonundaki başka ülkeler ise şöyle sıralanıyor:
4- ABD: 80,7 milyon ton
5- Rusya: 71,5 milyon ton
6- Güney Kore: 65,9 milyon ton
7- Almanya: 36,8 milyon ton
8- Türkiye: 35,1 milyon ton
9- Brezilya: 34,0 milyon ton
10- İran: 30,6 milyon ton
11- İtalya: 21,6 milyon ton
12- Tayvan: 20,6 milyon ton
13- Vietnam: 20,0 milyon ton
14- Meksika: 18,2 milyon ton
15- Endonezya: 15,6 milyon ton
16- Fransa: 12,1 milyon ton
17- Kanada:12,0 milyon ton
18- İspanya: 11,5 milyon ton
19- Malezya: 10,0 milyon ton
20- Mısır: 9,8 milyon ton
Dünya ticaretinde en çok ihracat ve ithalata bahis olan eserler sıralamasında demir çelik eserleri 10. sırada yer alıyor. Çelik üretiminde açık orta önde bulunan Çin, hem ihracat hem de ithalat bakımından tüm dünyada tepede bulunuyor.
Euromonitor tarafından sağlanan datalara nazaran; 2021 yılında dünya demir çelik ihracatında 38,7 milyar dolar ile birinci sırada bulunan Çin’i 26,4 milyar dolar ile Japonya ve 25,8 milyar dolar ile Almanya takip ediyor.
Türkiye dünya çelik ihracatında 22,4 milyar dolar ile bedel bakımından 5. sırada yer alıyor.
Küresel demir çelik ithalatında da dorukta bulunan Çin’in 2021 yılı ithalat fiyatı 51,2 milyar dolar düzeyinde bulunuyor. Dünya demir çelik pazarında ithalat sıralamasında ikinci sırada yer alan Almanya’nın ithalat sayısı 24,7 milyar dolar; ABD’nin ise 21,1 milyar dolar seviyesinde. 21,1 milyar dolarlık ithalatla 3. sıradaki ABD’yi 17,2 milyar dolar ile Türkiye izliyor.
DÜNYA HAM ÇELİK ÜRETİMİNİN YÜZDE 2’Sİ TÜRKİYE’DEN
Küresel ham çelik sanayisinde dünyanın en büyük 8. üreticisi pozisyonundaki ülkemizin 2022 yılındaki toplam üretim ölçüsü 35,1 milyon ton olarak açıklandı. Bu bilgi, Türkiye’nin dünya çelik üretiminin yüzde 2’sini gerçekleştirdiğini gösteriyor. Lakin pazarı Çin’in çok güçlü bir biçimde domine ettiği gerçeğini düşünürsek bu oran çok da küçük bir hisseye tekabül etmiyor.
Çin’in 1 milyar tonu aşan üretimini çıkardığımızda Türkiye, Çin hariç dünya çelik üretiminde yüzde 4’ün üzerindeki hissesiyle muvaffakiyetini kanıtlıyor.
Türkiye 35,1 milyon ton çelik üretiminin 15,1 milyon tonunu ihraç ederken paha bakımından kesimin toplam ihracat getirisi 13,9 milyar dolar oldu.
Türkiye’nin ithalatı ise 2022 yılında 14,8 milyon ton olurken ithalatın toplam kıymeti ise 15,6 milyar dolar olarak kayıtlara geçti. Türkiye demir çelik dalı, dış ticaret istikrarı bakımında ticaret açığı veren bölümler ortasında yer alıyor.
2022 yılında Türkiye çelik dış ticaretinde 1,7 milyar dolar dış ticaret açığı verdi. 2021 yılında dış ticaret istikrarı fazla veren çelik bölümünde dış ticaret istikrarı yüzde 114,9’dan 2022 yılında yüzde 89,3’e düştü.
Türkiye’nin son 5 yıldaki çelik üretimi 2018 yılında 37,3 milyon ton, 2019 yılında 33,7 milyon ton, 2020 yılında 35,8 milyon ton, 2021 yılında ise 40 milyon 360 bin ton olmuştu.
Türkiye’nin son 5 yıldaki çelik ihracatı ölçülerine bakacak olursak:
1. 2018 yılında 15,8 milyon ton
2. 2019 yılında 14,3 milyon yon
3. 2020 yılında 12,5 milyon ton
4. 2021 yılında 17,8 milyon ton
5. 2022 yılında 15,1 milyon ton
6. Türkiye’nin son 5 yıldaki çelik ithalatı ölçüleri ise şu halde:
1. 2018 yılında 21,3 milyon ton
2. 2019 yılında 21,2 milyon yon
3. 2020 yılında 20,6 milyon ton
4. 2021 yılında 23,9 milyon ton
5. 2022 yılında 14,8 milyon ton
Bugün Türkiye’de 26 elektrik ark ocaklı(EAO), 11 indüksiyon ocaklı ve 3 bazik oksijen fırınlı çelik fabrikası bulunuyor.
1980 yılından itibaren yürürlüğe giren ithal ikamesi sistemi sayesinde Türkiye, bilhassa İran, Irak ve Kuzey Afrika ülkeleri üzere komşu ülkelere gerçekleştirdiği çelik ihracatını artırmıştır. Sonraki 20 yılda da Türkiye’nin üretim ve ihracatında büyük bir artış yaşandı.
Çelik kesimi üretim esnasında yüksek karbon salınımı yapması nedeni ile iklim değişikliği ile uğraş kapsamında en göz önünde olan bölümlerden.
Çelik üretiminde temel olarak 2 cins teknoloji bulunmaktadır. Bazik oksijen fırınlarında cevhere dayalı üretimde yüksek karbon emisyonu salınımı gerçekleşirken, elektrik ark ocaklarında ise hurdadan üretilen çelik esnasında emisyon epey düşük.
Bu bağlamda emisyonu düşürmenin kısa vadede en geçerli yolu cevhere dayalı üretimden hurdaya dayalı üretime kaymak olarak gözükmektedir. Global çelik üretiminin yüzde 75 civarı karbon emisyonu yüksek olan bazik oksijen fırınlarında gerçekleşirken yüzde 25 civarı ise elektrik ark ocaklarında üretilmekte
Türkiye’deki ham çelik üretiminde ise bu oran tam karşıtıdır. Hasebiyle Türkiye’nin yüklü olarak daha pak demir-çelik üreten bir teknolojisi var ve emisyon oranlarımız daha düşük.
Bu durum Türkiye için önemli bir avantaj olarak gözükmekte. Öteki yandan Türkiye gelişmiş ekonomiler üzere kâfi hurda üretebilen bir iktisat değil ve üretimde kullanılan hammaddenin neredeyse yüzde 80’ini ithal ediyor.
Bu manada Türkiye dışa bağımlı bir ülke ve hurdada yaşanacak arz düşüncesi teknoloji avantajımızı yok edebilir.
Kişi başına düşen çelik tüketimi, ülkelerin kentleşme hareketlerinin değerli bir göstergesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülkelerin kentleşmeye tartı verdiği müddet ölçeğinde kişi başına düşen çelik tüketimi artış gösterme eğilimindeyken makul bir gelişmişlik seviyesinde tepe noktasına ulaşıp akabinde azalma, daha sonra ise sabit bir oran dahilinde kalma eğilimindedir.
Türkiye ise 2017 yılında 445 kilogram kişi başına çelik tüketimi ile yaşadığı doruktan bu yana yaklaşık yüzde 22’lik bir düşüş yaşadı.
Türkiye’nin çelik tüketiminin yaklaşık yarısını oluşturan uzun çelik muhtaçlığının neredeyse tamamı iç piyasadan karşılanırken yassı çelik gereksiniminin yarısı ithalat yoluyla sağlanıyor.
Bu manada dikkat çeken nokta, Türkiye’nin yassı çelik üretimi için kâfi kapasitesi bulunmasına karşın son yıllarda Çin’den ve Rusya’dan yapılan ithalatların artmasıdır. Atıl kapasiteye sebep olan bu durum, çelik kesimindeki dış ticaret istikrarı ismine kıymetli bir tehdit oluşturuyor. Öteki yandan yassı çelik ithalatındaki artışın temelinde ise Dahilde Sürece Rejimi’nin (DİR) varlığı kıymetli bir itici güç olarak karşımıza çıkıyor.
Geçtiğimiz 10 yıl içerisinde çelik üretim kapasitesini yüzde 25 artıran Türkiye, 2020 yılı prestijiyle 53 milyon ton çelik üretim kapasitesine ulaşmıştır. Dünyadaki kapasite kullanım oranı tıpkı yılda yüzde 77 düzeyindeyken, Türkiye bu oranın gerisinde kalarak yüzde 67’lik bir kullanım oranına erişti.Bu farkın ana nedenlerinden bir tanesi müdafaacı siyasetleri ile gelişmiş ülkelerin ithalatı zorlaştırması ve bunun sonucunda Türkiye’nin açık ve cazip bir pazar pozisyona gelmesi olarak açıklanabilir.
Güneş gücü, suram ve kullanım kolaylığı olmasının yanı sıra çevreyi kirletmemesi ve ziyanlı atık oluşturmaması üzere özelliklere sahip bir yenilenebilir güç kaynağıdır.
Yenilenebilir güç kaynakları ortasında en büyük kapasite artışı güneş gücünde hedefleniyor. Türkiye’nin 2020 sonunda 6,7 gigavat olan güneş gücü şurası gücünün 2035’te 52,9 gigavata yükselmesi planlanıyor.
Bu artış, Türkiye’nin Kasım 2022’de 9,32 gigavat olan güneş gücü konseyi gücünün 2035 prestijiyle yaklaşık yüzde 500 artması manasına geliyor. Güneş gücünde 2035’te 52,9 gigavat kapasiteye ulaşılması halinde, güneş gücü Türkiye’nin toplam elektrik konseyi gücünde en yüksek hisseye sahip kaynak olacak.
Güneş gücü yatırımlarında 1 MW üretim için şuan yaklaşık 40 ton çelik kullanılmaktadır. 2035’te planlanan amaçlara ulaşmamız için yıllık yaklaşık 3500 MW heyetim yapmamız ve bunun için de 140.000 ton çelik gerekmektedir. NEA METAL olarak hali hazırdaki yüzde 20 olan pazar hissemizi da önümüzdeki yıllarda iş ortaklarımızla bir arada geliştirerek, verimli ve sağlıklı bir halde arttırmayı hedefliyoruz.
