Nöropsikolog Prof. Dr. Nevzat Tarhan, kaliteli uykunun kıymeti ve uyku hijyeni hakkında bilgi verdi. Tarhan, uyku hijyeni denildiğinde uykunun kaliteli, verimli ve kollayıcı olması için nasıl uyunacağıyla ilgili bilgilerin akla geldiğini fakat lamba ve elektriğin bulunmasından sonra uyku nizamının bozulduğunu aktardı.
“BİRÇOK HASTALIK GÖRÜLMEYE BAŞLANDI”
Uyku hijyeninin sağlanamadığı durumlarda birçok hastalığın ortaya çıktığını vurgulayan Tarhan, şunları kaydetti:
“Erken yaşlanmadan tutun da bağışıklık sisteminin uygun çalışmaması, alerjik hastalıklar, unutkanlık, yorgunluk üzere birçok hastalık görülmeye başlandı. Bağışıklık sisteminin uygun çalışmaması demek, bedendeki bilinmeyen birçok hastalığın erkenden ortaya çıkması demek. Bu nedenle kalitesiz uyku en büyük sıhhat problemidir. Uyku hijyenini bozan en kıymetli etken gece karanlıkta aydınlığın olması, aydınlığa maruz kalmaktır. Geceleri bilhassa mavi ışık uyku jeneratörlerini bastırır. Beyinde uyku başlayamaz. Uyku başlamadığı için beyin gece de çalışır. Uykunun dinlendirici tesiri ortaya çıkmaz.”
“UYKU TEMEL BİR İHTİYAÇ”
Uykunun temel bir gereksinim olduğunu, beyinde yorgunluk hususları biriktiği vakit, yatkınlık da varsa şizofreni geliştiğini, alzaymır öncüsü olabilecek birtakım belirtiler ortaya çıktığını aktaran Tarhan, uykunun insan sıhhati üzerindeki ehemmiyetini anlattı.
Tarhan, beyinde gündüz serotonin gece de melatonin salgılanan bölgenin birebir olduğunu belirterek, “Gün ışığı melatonin salgılamasını bastırıyor. Şayet kişi ışıkta yatarsa melatonin salınımı baskılandığı için uyku derin olmuyor. Derin uykunun olmaması da uyku mimarisini bozuyor. Uykuya daldıktan sonra en geç 90 dakika içerisinde beynin dinlendiği REM devri başlar” diye konuştu.
“EN KIYMETLİSİ KARANLIK”
Kişi yattıktan sonra 20 dakika içinde uyuyamıyorsa bu durumun hastalık kabul edildiğini ve uzman yardımı alınması gerektiğini vurgulayan Tarhan, şu bilgileri verdi:
“Gece uykuda salgılanan melatonin dayanılmaz bir halde bağışıklık sistemini güçlendiriyor. Gece gezmeler, geç yatıp, kalkmalar uyku döneminin kaymasına neden oluyor. Melatonin beynin en güçlü antioksidanıdır. B vitamini de melatonin üretiminde kıymetlidir. Fakat en değerlisi karanlık. Telefon ve bilgisayarların yaydığı mavi ışık uykuyu kaçırır ve uyku kalitesini bozar. Sarı ışık minimal seviyede kısmen zararsızdır. Lakin en ideali tam karanlıkta uyumaktır. Oda sıcaklığı da uyku hijyenini tesirler. Çok sıcak yahut çok soğuksa tekrar uyku kalitesi bozulur.”
