Küresel iklim otoritelerine nazaran Temmuz ayı gezegen için kayıtlara geçen en sıcak ay ve büyük olasılıkla son 120 bin yılın en sıcak periyodu. Avrupa Birliği‘nin Copernicus İklim Değişikliği Servisi Müdür Yardımcısı Samantha Burgess geçtiğimiz günlerde CNN‘e yaptığı açıklamada “Bunlar insanlık tarihinin en yüksek sıcaklıkları” dedi.
DAHA DA BERBATA GİTMESİ BEKLENİYOR
Yeni bir çalışma, 39,4 santigrat derece olarak tanımlanan “tehlikeli sıcaklık” günlerinin sayısının, Batı Avrupa ile Çin, Japonya ve Amerika Birleşik Devletleri üzere ülkeleri içeren orta enlem bölgelerinde 2050 yılına kadar iki kattan fazla artacağını ortaya koydu. Tropikal bölgeler yılın büyük kısmında bu sıcaklıklarla karşı karşıya kalabilir.
GECELERİ RAHAT YOK
Gündüzleri dayanılmaz sıcaklar bir yana gece sıcaklıkları da olması gerektiği üzere düşmüyor. 2022’de yapılan bir araştırmaya nazaran, ılık gece sıcaklıkları 21. yüzyılın yalnızca birinci yirmi yılında dünyanın dört bir yanındaki insanların yıllık ortalama 44 saatlik uykusunu çaldı. Araştırmacılar, gündüz şekerlemelerinin ve daha serin gecelerde daha uzun mühlet uyumanın kaybedilen uykuyu telafi etmediğini ortaya koydu.
En kaliteli uykuyu almak için uzmanlar uzun vakittir serin bir odada uyumayı önermektedir 15,6 ila 19,4 santigrat derece en uygunudur.
Araştırmalar, daha yüksek gece sıcaklıklarının uyanıklığı artırdığını ve derin dalga ve REM’i (hızlı göz hareketi) azalttığını göstermiştir; her ikisi de bedenin geceleri kendini ne kadar yeterli onardığı ve yenilediği açısından kritik ehemmiyete sahiptir.
SICAK HAVA ERKEN DOĞUMA YOL AÇABİLİR
2019’da yapılan bir araştırmaya nazaran, hamilelik sırasında sıcak hava dalgalarına maruz kalmak erken doğum üzere olumsuz sonuçlarla alakalı olabilir. Yaşlı yetişkinler daha yüksek sıcaklıklarda uyurken daha yüksek kalp atış suratlarına ve daha fazla fizyolojik gerilime sahip olabilirler. Hatta 2008 yılında Avustralya’da yapılan bir araştırma, sıcak hava dalgaları sırasında bilhassa yaşlı yetişkinlerde zihinsel ve davranışsal bozukluklara bağlı ölümlerin arttığını ortaya koymuştur.
SICAKTA RAHAT UYUMAK İÇİN 10 İPUCU
Avrupa Uykusuzluk Ağı‘ndan bir küme uzmana nazaran, sıcak hava dalgaları sırasında uyku sıkıntılarıyla nasıl daha âlâ başa çıkılabileceğini öğrenmek, sıhhatimiz üzerindeki olumsuz etkiyi sınırlayabilir. Sıcaklarda daha rahat uyumak için en kıymetli ipuçları:
Susuz kalmayın. Gün boyunca bol ölçüde su içmek, bedeninizin gece sıcaklığınızı daha uygun düzenlemesine yardımcı olabilir.
Uyku uzmanı Dr. Raj Dasgupta, yatmadan evvelki bir ya da iki saat boyunca su içmemeniz gerektiğini, aksi takdirde gece tuvalete gitmek için uyanacağınızı söylüyor. Bunun yerine, “yatmadan evvel buz küplerini emmeyi deneyin.”
Hafif yiyin. Uzmanlar, bilhassa günün son öğününde daha hafif yemek yemenin daha yeterli bir uyku için hazırlanmanıza yardımcı olabileceğini söylüyor. 2016’da yapılan bir araştırmaya nazaran, gün ilerledikçe şeker ve karbonhidrat yüklü besinlerden, doymuş yağlardan ve çok fazla liften kaçının, zira bunlar da uykuyu bozabilir.
Hafif giyinin. Çıplak uyuyun ya da bol, pamuklu giysiler tercih edin. Isıyı cildin yanında hapsedebilen sentetiklerden kaçının.
Yatak odanızı serinletmek için fırsat kollayın. Gün içinde daha serin bir periyot geçirecek kadar şanslıysanız, pencereleri ve kapıları açın ve yatak odasını havalandırmak için fanları çalıştırın, akabinde sıcaklık yükseldiğinde kapatın.
Ağ uzmanları, sıcaktan kaçış yoksa, panjurları kapatın, pencere gölgeliklerini çekin ve “evi ve yatak odasını hem gündüz hem de gece mümkün olduğunca serin ve karanlık tutmak için” elinizden geleni yapın teklifinde bulundu.
Alkolden uzak durun. Uyku tıbbı şefi ve nöroloji profesörü olan Dr. Phyllis Zee, akşamları içki içmenin bedeni susuz bıraktığını ve sizi gece terlemelerine hazırladığını söylüyor.
Rahatlamak için vakit ayırın. Siz ve çocuğunuz için, yatmadan evvel “kitap okumak, kıssa yahut müzik dinlemek” üzere sakinleştirici aktiviteler için bir saat yahut daha fazla vakit ayırın. Bu, sakinleşmeye ve rahatlamaya yardımcı olabilir” diyor.
Ilık suyla duş alın. Sıcak yatağa girmeden evvel ılık (ama soğuk değil) bir duş alın ya da ayak banyosu yapın; bu, ısı geriliminizi azaltmaya ve sizi uykuya hazırlamaya yardımcı olabilir. Uzmanlar, duştan yahut banyodan çıktıktan sonra bedeniniz daha serin ortama ahenk sağladığından beden sıcaklığınız düşeğini belirtiyor.
Vücut sıcaklığımız doğal bir sirkadiyen ritme sahip olduğu için sıcaklıktaki bu düşüş bedeninizi uykuya hazırlar beden yattığınızda soğumaya ve kalktığınızda ısınmaya hazır hale gelir.
Uyumak için en serin yeri bulun. Mümkünse yatak odanızı 25 santigrat derece daha serin tutmak için elinizden geleni yapın. Bunun için, klimaya kıyasla 50 kata kadar daha az elektrik kullanan tavan vantilatörleri ya da yer yahut başucu elektrikli vantilatörleri kullanmayı deneyin.
Düzenli bir uyku programı uygulayın. Uzmanlar, bir gece makus uyursanız, sonraki gece erken yatmayın diyor. Sıcaklık ne olursa olsun, beyni uyku vaktinin geldiği konusunda eğitmek için tertipli bir yatma saatine bağlı kalmak kıymetlidir.
Erken uyanırsanız ve 15-20 dakika geçmeden tekrar uyuyamazsanız, kalkın ve uykunuz gelene kadar çamaşır katlamak üzere rahatlatıcı ve zihinsiz bir şey yapın. Ağ uzmanları, bu işe yaramazsa güne başlamanızı öneriyor.
Güvenli bir biçimde antrenman yapın. Sıcakta bile idmanı bir kenara bırakmayın. Uzmanlar, tertipli bir uyku ve uyanıklık programını sürdürmenin değerli bir yolu olarak, sabahın erken saatlerinde, dışarısı hala nispeten serinken biraz fizikî aktivite yapmaya çalışmanızı öneriyor.
