Mevsim geçişlerinde ve çok sıcak havalarda vücudumuz de değişime ahenk sağlamaya çalışıyor. Ani değişen hava kuralları birçok sorunun açığa çıkmasına neden olabileceğini belirten Kardiyoloji Uzmanı, Uzm. Dr. Yunus Turgay Erten, “Sıcak havaların yol açtığı terleme ve derinin sıcaklığı bedene eşit dağıtma eforu yani beden içi ısıyı dışarıdaki ısıyla dengelemeye çalışması kalp suratını arttırıyor ve kan basıncını düşürüyor. Çok sıcaklarda beden ısısının artışı sıvı kaybını da beraberinde getiriyor.
Yaz mevsiminin getirdiği sıcak hava bilhassa 50 yaş üzeri, çok kilo, sigara ve alkol kullanımı fazla olan bireylerle kalp hastalığı bulunan şahıslar için epeyce problemli bir süreç olabiliyor. Ayrıyeten bilinen bir kalp hastalığı olan bireylerde belirtilerin kötüleşmesine neden olabiliyor” dedi.
SU TÜKETİMİNİ ARTTIRIN
Aşırı sıcaklarla baş etmek için öncelikle su tüketimine dikkat edilmesi gerektiğini tabir eden Erten, “Artan sıcaklarla birlikte havadaki nem oranının arttığını, bunun sonucunda da su ve mineral kaybının meydana gelebilir. Bu yüzden bol su tüketimi çok değerlidir. Bilhassa çok terleme yahut kilo sorunu yaşayan bireylerde terlemeyle birlikte bedende kaybolan sıvı, kan akışkanlığında azalmaya ve yoğunlaşmaya neden olur.
Sıcak ortamda, kendini soğutmak gayesiyle kan cilde atak ederken kan basıncı düşebilir yahut yükselebilir. Bu da kalbin çok çalışmasına, beklenmedik kalp krizlerine, ritim bozukluklarına, ani oluşan ve hastaneye yatmayı gerektirecek kalp yetersizliklerine yol açabilir” dedi.
Kalp hastalığı olan bireylerin sıcak havalarda alması gereken tedbirleri anlatan Erten, “Kalp hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçların tesirleri sıcak havalarda değişebilir. Havaların ısınmasıyla birlikte kalp hastalığı olan şahısların ilaç tedavisini hekimine danışarak düzenlemesi gerekir. Hekiminize istişareden rastgele bir kalp ilacınızı kesmeyin ya da dozu değiştirmeyin.
Düzenli ve bol ölçüde meyve, zerzevat ve yüksek lifli yiyecekleri içeren beslenme nizamına sadık kalın. Birçok vakit tavuk, balık ve hindi üzere yağsız protein tiplerini yiyin. Fındık ve tohumlarla birlikte zeytinyağı üzere ‘iyi’ yağları ekleyin; tatlıdan, kızartmalardan, çok yağlı yemeklerden uzak durun. Gün içerisinde 11 ila 16 ortası açık havada ve güneşin altında bulunmayın. Şayet günü dışarıda geçirecekseniz kesinlikle kâfi ölçüde su içmeye ve şapka ile güneş gözlüğü kullanmaya, pamuklu, ince ve açık renk giysiler giymeye dikkat edin.
Yorucu fizik aktivitelerden kaçının, yaz aylarında nizamlı bir idman programına başlamadan evvel kesinlikle hekiminize danışın. Tatil beldelerinde deniz ve havuz kenarında alkollü ve kafeinli içecek içme alışkanlığından vazgeçin. Yürüyüş ortalarında gölge ve serin yerlerde dinlenerek ve nefes alarak kalp sıhhatinizi koruyun” diye konuştu.
SICAK ÇARPMASI, FELÇ, MİGREN VE EPİLEPSİYE DİKKAT
Acil müdahale edilmeyen sıcak çarpmasının (hipertermi) beyin, kalp, böbrekler ve kaslara süratle ziyan verebileceğini hatta beyin kanamasına yol açarak hayati riske neden olabileceğini vurgulayan Nöroloji Uzmanı Uzm. Dr. Selda Özşahin, “40 derece yahut daha yüksek bir beden sıcaklığı, sıcak çarpmasının birinci belirtisidir ve hayati tehlikesi vardır.
Aşırı terleme ve baş dönmesi, ağızda ve lisanda kuruluk, gözlerde kuruluk, konuşma bozukluğu, sersemlik, ağır halsizlik, kalp çarpma suratında artış, sonluluk, şiddetli baş ağrısı, mide bulantısı ve kusma, kızarmış cilt, süratli nefes alma da belirtileri ortasındadır. Sıcak çarpması önlenebilir bir sıkıntıdır. Lakin gerçekleştiğinde acil tedavi gerektirir.” dedi.
Yapılan birçok çalışmanın migren ataklarının yazın arttığını gösterdiğini belirten Uzm. Dr. Selda Özşahin, “Çalışmalara nazaran; sıcaklıktaki her 5 santigrat yükseliş migren atağının gelişme riskini yüzde 7,5 oranında artırıyor. Sıcak havalarda yetersiz sıvı alımı ve terleme sonucunda sıvı kaybına neden olarak dolanımı bozar ve migren atağının tetiklenmesine sebep olabilir.
Beyin damarlarında ani olarak gelişen daralma ve onu takip eden genişleme ataklarına neden olmaktadır. Sıcak havalarda bu genişleme güneş ışınlarına direkt olarak, uzun mühletler maruz kalınması ile daha da artar. Gece boyunca sıcaklar yüzünden bozulan uyku sistemi migren ataklarını sıklaştırabilir. Uyunan ortamın serinletilmesi, gündüz öğle saatlerinde güneşten sakınmak, orta sıra ılık duşlar almak yararlı olacaktır” biçiminde konuştu.
Ayrıca migren atakları üzere epilepsi nöbetlerinin de yaşanabileceğini belirten Uzm. Dr. Özşahin, “Uyku sistemindeki değişiklikler, sıvı kaybına bağlı olarak bozulan ilaç kan seviyesi dengesizlikleri de epilepsiyi olumsuz etkileyebilir. Epilepsi hastaları çok sıcakta serinletici tedbirler alması, bol sıvı tüketmesi, uyku ve beslenme alışkanlıklarından ödün vermemesi kuraldır. Ayrıyeten fazla dolaşmamalı, bilhassa öğle saatlerinde dışarıya çıkmamalıdır. Yüzme, spor, bisiklet üzere bedene yararlı aktifliklerin de denetimli yapılması gerekir.
Bilgisayar ve televizyon karşısında fazla vakit geçirmek de epilepsi hastalarını olumsuz tesirler. Yaz aylarında uyku saatleri sistemsiz olur. Gereğince uyuması ve uykusuz kalınmaması gerekir. Epilepsi hastalarının kesinlikle kâfi su tüketmeleri koşuldur. Ayrıyeten bilhassa epileptik gençler katiyen alkol tüketmemelidir.” dedi.
Sıcakların, tansiyon yükselmesine bağlı olarak beyin kanaması riskinin yanı sıra felç üzere damar tıkayıcı hastalıkların gelişme riskini de artırdığını belirten Uzm. Dr. Selda Özşahin, “Sıcak çarpması ile beden ısısı 40 dereceye çıktığında, iç organlar ve beyin ısısı 50 dereceyi bulur. Beden ısısının artmasıyla birlikte hücre içi ısısı yükselecek olursa, proteinler geri dönüşümsüz olarak çökmeye başlar. Bu durum kalıcı beyin ve organ hasarları meydana getirebileceği üzere, mevte varan sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle tansiyon ve kalp hastalığı olanların sıcak periyotlarda ilaçlarını sistemli kullanmaları, bol sıvı tüketmeleri, sıcak saatlerde güneşten uzak durmaları en kıymetli önlemlerdir” dedi.
BURUN KANAMASI DEYİP GEÇMEYİN
Yaz aylarında çok sıcak havanın ve klima kullanımının artmasının burun da oluşturduğu kuruluk ve tansiyon artışı nedeniyle burunda kanamaya neden olabileceğini belirten Kulak Burun Boğaz Uzmanı Op. Dr. Şenel Alkır, “Burun mukozasının üzerinde onu kalkan üzere saran jelimsi bir mukus katmanı mevcuttur. Bu katman burnun nemli kalmasını sağlayarak, alınan havanın nemlendirilmesi, ısıtılması ve temizlenmesi fonksiyonuna katkıda bulunur. Çok sıcak ve kuru havalarda bu mukus bariyerinin kurumasına bağlı olarak kılcal damarlarda zedelenme ve kanama olabilir.
Burun kanamalarının yüzde 90’ı hafif seyirli oluyor ve ekseriyetle zaten geçiyor. Fakat yaklaşık yüzde 10’unda ise burun kanaması hipertansiyon yahut kalp damar hastalıkları üzere önemli bir durumun habercisi olabiliyor. Bu çeşit durumlarda sıcak ve kuru hava yalnızca kanamayı tetikleyen bir faktör oluyor.” dedi.
Burun kanaması yaşandığı anda birinci olarak sıcaktan uzak gölge ve serin bir yere geçilmeli ve sakin olunmalı diyen Op. Dr. Alkır, şöyle devam etti:
“Kanama anında heyecan ve panik durumu gerginliği arttıracağı için kanamayı da arttıracaktır. Sakinleştikten sonra 10 dakika boyunca burun deliklerine uygulanacak baskı ve kan yutulmaması değerlidir. Öncelikle bir yere oturmalı ve baş öne yanlışsız eğilmelidir. Burnun ön kısmına hafif bir baskı yapılmalıdır. Damarlarda daralma ve büzüşme oluşturmak için burnun iki yanından uygulanacak buz uygulaması kullanılmalıdır.
Kanama devam ediyorsa bu süreçleri tekrarlanmalıdır. Kanama durduysa burun sümkürülmemelidir. Sümkürdükçe tahriş olan bölge hareket geçebilir, kanamayı tekrar başlatabilir. Bu usuller burun kanamasını meskende geçirebilecek sistemler olarak bilinir. Tüm bu uygulamalar sonrası kanama hala devam ediyorsa ve daima burun kanaması yaşanıyorsa altında yatan tıbbi nedenin meçhullüğü sebebiyle vakit kaybetmeden uzman bir doktora başvurulmalıdır.”
