Obezitenin yeni çağın sorunu olarak karşımıza çıktığını belirten Genel Cerrahi Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Yalçın Burak Kara, 20 Mayıs Avrupa Obezite günü nedeniyle obeziteye yer hazırlayan beslenme tazlarına dikkat çekerek ihtarlarda bulundu.
Obezitenin tarifini yapan Dr. Öğr. Üyesi Kara, “Yüksek güç alımına bağlı sekonder çok yağ birikimi ile giden fazla kiloluluk durumunu obezite olarak nitelendiriyoruz. Obezite beden kitle indeksi ile kıymetlendirilir, 30 kg/m2 ve üzeri obezite olarak adlandırılır“ diye konuştu.
“FAST-FOOD VE ÇOK EKMEK TÜKETİMİ OBEZİTE NEDENİ”
Dr. Öğr. Üyesi Kara, “Ayak üstü (fast-food) süratli yenen çok kalorili öğünler, rafine karbonhidratlardan güçlü ve bitkisel liflerden yoksul eserler, paketli eser olarak tüketilen rafine şeker oranı yüksek besinler, çok yağlı ve yüksek kalorili besinler obeziteye yol açan en değerli besinlerden kimilerini oluşturur. Ayrıyeten ülkemizde çok ekmek tüketimi, öğün sayısı fazlalığı, alkol ve sigara tüketimi obeziteyi etkilemektedir. Ayrıyeten kimi davranış bozukları; tıka-basa yemek (bince eating), yiyip kusma tekrar yemek (bulimia nervosa), gece uykudan uyanıp yemekten oluşan gece yeme sendromu obeziteyi önemli halde etkileyen faktörler ortasında gösterilmektedir” dedi.
“BÜYÜK PORSİYONLAR OBEZİTEYE YER HAZIRLAYABİLİR”
Obezitenin neden olduğuna dikkat çeken ve risk faktörlerini anlatan Dr. Öğr. Üyesi Kara, şu bilgileri paylaştı:
“Obezitede güç alımı artışına yahut güç harcanması azalmasına bağlı güç homeostazı bozulur. Genetik, epigenetik, fizyolojik, davranışsal, sosyokültürel ve çevresel pek çok fizyopatolojik etmen obezite gelişimine yer hazırlar. Yağ depolarının oluşmasındaki biyolojik yatkınlık, çevresel faktörler olarak isimlendirdiğimiz davranışsal etmenler, kronik gerilim ortamı, yüksek güçlü eser ile beslenme, büyük porsiyonlar, besine ulaşım kolaylığı, fizikî inaktivite, sedanter (hareketsiz) ömür şekli üzere faktörler obezite gelişimin hızlandırılan en önemli faktörler olarak sayılabilir. Ayrıyeten çevresel toksinler, besin noksanlığı ve obezojenik (yüksek yağlı) diyete maruziyet obezite ile ilgili epigenetik değişikliklere yol açarak besin alımı ve yağ dokusu ölçüsünü arttırarak süreci olumsuz tesirler.”
“İNSÜLİN DİRENCİ NEDENİYLE ERKEN ACIKMA GÖRÜLEBİLİR”
Obezitenin belirtilerinden bahseden Dr. Öğr. Üyesi Kara, “Obezite çoklukla beden kitle indeksi tayini ile teşhis alırken, bel etrafı genişliğinin artması, karın ve bel bölgesindeki olağandışı yağ birikimine bağlı abdominal obezitenin artması, abdominal obezitenin artışının yol açtığı insülin direnci sonrası erken acıkma görülebilir. Çöplenme şeklinde sık beslenme, ağır kalorili besin alımı sonra uyku hali erken periyot bulguları ortasında sayılabilir” biçiminde konuştu.
“VÜCUT KİTLE İNDEKSİ İLE TEŞHİS KONULUR”
Obezitenin teşhisinin beden kitle indeksi ile konulduğunu söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Kara, “Mevcut kilomuzun kilogram cinsinden karşılığının, boyumuzun metre cinsinden karşılığına 2 sefer bölünmesi sonucunda elde edilen kıymete beden kitle indeksi denir. Dünya Sıhhat Örgütü’nün datalarına nazaran 18-24.9 kg/m2 ortası olağan kabul edilirken, 25-29.9 kg/m2 hafif kilolu, 30 kg/m2 ve üzeri obezite olarak isimlendirilir. 40 ve üzeri ise morbid obezite olarak isimlendirilir” açıklamasında bulundu.
“EGZERSİZ ÖMÜR ÜSLUBU OLARAK BENİMSENMELİ”
Erken yaşta obez olmamak için dikkat edilmesi gerekenleri lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi Kara, şunları söyledi:
“Obezite ile uğraş disiplin, bilgi ve diyet alışkanlıklarının düzenlemesi ile başarılabilir. Bilhassa gün içerisinde tüketilen diyetteki protein/yağ/karbonhidrat istikrarı korunmalı, rafine şeker ve paketli eserlerden uzak durulmalı, karbonhidrat olarak kompleks karbonhidratlar diyete eklenmeli, meyve ve zerzevat diyete uygun oranda eklenmeli, liften varlıklı eserler tercih edilmeli, idman hayat stili olarak benimsenmeli ve uygulanmalı, yüksek kalorili içecek tüketiminden uzak durulmalı, yetersiz su alımından kaçınılmalıdır.”
“DİYABETİ TETİKLEYEBİLİR”
Ülkemizde Turdep-2 çalışması datalarına nazaran obezitenin görülme yüzdesinin toplumda yüzde 35 olarak belirlendiğini kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Kara, “Cinsiyete nazaran dağılıma bakıldığında bayanların yüzde 44, erkeklerin yüzde 27’si obez popülasyondan oluşmaktadır. Obezite başta tip 2 diyabet, hipertansiyon, hiperlipidemi, koroner arter hastalıkları, serebrovasküler hastalık, obstrüktif uyku apnesi, non-alkolik karaciğer yağlanması, safra yolu hastalıkları, gastroözofageal reflü, polikistik over hastalığı, infertilite, osteoartrit, depresyon ve çeşitli kanserler ile ilişkilendirilmiştir. Bilhassa kolon, göğüs, özofagus, endometrium ve böbrek kanseri riskini arttırdığı çeşitli çalışmalar ile gösterilmiştir” tabirlerini kullandı.
“BESLENME ALIŞKANLIKLARINA DİKKAT EDİLMELİ”
Çocuklarda ve bilhassa adölesan yaşta obezitenin yeni çağın sorunu olarak karşımıza çıktığının altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Kara, “Persentil eğrileri ile yüzde 95 üzerinde bulunan çocuklar yani kendi yaş kümesindeki 100 çocuk ortasındaki sıralaması yüzde 95 üzerinde olanlar obez olarak kabul edilir. Yaklaşım erişkin yaş kümesine benzeri biçimde olmaktadır. Sebepleri etkileyen faktörler, beslenme alışkanlıkları dikkatle incelenmeli, obezite ile gayrete erken başlamak ve ciddiyetle devam etmek tedavi muvaffakiyetini belirlemektedir. Diyet tedavisi ve aktivite artışı (spor ve idman programı) başlangıç tedavisini oluşturmaktadır. İlaç tedavileri başarısız olgularda uygulanabileceği üzere, seçilmiş olgularda cerrahi tercih edilebilir” dedi.
