Sıcak çarpması konusunda ikazlarda bulunan İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Muhammet Bilici, sıcak çarpmasının tarifini yaparak “Sıcak çarpması (hipertermi), bilhassa yaz aylarında beden sıcaklığının 40 derecenin üstüne çıkması ile ortaya çıkan ve hayati tehlikesi olan bir durumdur. Tedavi edilmediği takdirde mevt yahut önemli sıhhat sıkıntılarına (organ hasarları) yol açabilir. Olağanda bedenimiz yüksek sıcaklıkta ısıyı atmak için terleme yoluyla sıcaklık istikrarımızı sağlamaya çalışır. Sıcak çarpmasında ise hava çok sıcak ve yüksek nem oranı varsa beden çok ısınır, terleyemez ve termoregülatör sistem bozulur. Çok sıcaklığa bağlı beden organlarının ve sistemlerinin çalışması etkilenir ve bu nedenle birtakım belirtiler ortaya çıkar” diye konuştu.
KRONİK HASTALIĞI OLANLAR YÜKSEK RİSKLİ GRUPTA
Sıcak çarpmasında hangi bireylerin daha fazla risk altında olduğuna değinen Uzm. Dr. Bilici, “Çocuklar, bilhassa 5 yaş altı çocuklar, 65 yaş üstü yaşlı bireyler, sportmenler, atletler, askerler, açık havada çalışan personeller sıcak çarpması açısından en fazla riske sahip şahıslardır. Kronik hastalıkları olan şahıslar de sıcak havalara dikkat etmelidir. Bilhassa kalp hastaları, böbrek hastaları, şeker hastaları, tansiyon hastaları, kanser hastaları ve gebeler sıcak çarpması açısından yüksek riskli gruptadırlar. Bunun dışında da birtakım ilaç kullanan şahıslar (antidepresanlar, diüretikler, beta-bloker), alkol tüketimi, çok kilolu yahut çok zayıf bireyler, psikiyatrik hastalığı olan bireyler, sıhhatsiz diyet yapan ve yetersiz sıvı alımı yapan bireyler de risk altındadırlar. Deniz kenarında plaj, kumsal, hamam, sauna üzere çok sıcak ortamlarda bulunan şahıslar de yüksek risk altındadırlar” dedi.
BİLİNÇ KAYBI VE HALSİZLİK ŞİKÂYETLER ARASINDA
Uzm. Dr. Muhammet Bilici, sıcak çarpmasında görülebilecek belirtileri şu halde tabir etti:
“Ateş, halsizlik, yorgunluk, baş ağrısı, baş dönmesi, kas eklem ağrıları, çok terleme, sıcak ve kuru cilt, şuur bulanıklığı, şuur kaybı, konuşma bozukluğu, titreme, süratli nabız, bulantı ve kusma.”
GÜNEŞİN DİK GELDİĞİ SAATLERDE SERİN YERLERDE VAKİT GEÇİRİLMELİ
Sıcak çarpmasından korunmak için neler yapabileceğinden bahseden Uzm. Dr. Bilici, “Özellikle hava sıcaklığının çok yüksek olduğu vakitlerde güneş açılarının dik geldiği saatlerde (11:00-15:00 saatleri) ortasında mümkün olduğunca serin yerlerde vakit geçirilmesi önerilmektedir. Klimalı, gölgelik ve serin yerler tercih edilmelidir. Sıcak havalarda bilhassa açık renk, geniş ve hafif kıyafetler tercih edilmelidir. Bu halde rahat terleme ile beden ısımız dengelenecektir. Açık havalarda dışarı çıkmadan evvel güneş kremi kullanılmalı ve yanımıza güneşten koruyuculuğu olan geniş bir şapka yahut şemsiye alınmalıdır. Şayet terleme fazla ise bol bol su tüketilmelidir. Günlük en az 2-3 litre sıvı tüketilmelidir. Park edilmiş araçların içinde mümkünse beklenilmemesi gerekmektedir. Zira kapalı alan altında araç içi sıcaklık artışı çok daha fazla olmaktadır. Araç camları binmeden evvel açılıp havalandırılmalı ve mümkün olduğunca klima kullanılmalıdır” tabirlerini kullandı.
HIZLICA ATEŞ ÖLÇÜMÜ YAPILMALI
Tanı koyma sürecini anlatan Uzm. Dr. Bilici, şu bilgileri paylaştı:
“Hastanın öncelikle semptomları kıymetlendirilir, detaylı fizik muayenesi yapılır ve tıbbi geçmişi sorgulanır, kullandığı ilaçlar ve ek hastalıkları öğrenilir. Şuur durumu ve nörolojik muayenesi yapılır. Süratlice ateşi ölçülmelidir. Ateş ölçümü için rektal, kulak içi yahut oral yol kullanılabilir. Hastadan kan analizleri alınmalıdır. Alınan bu testlerde böbrek ve karaciğer işlevleri, sıvı elektrolit bozuklukları takibi, kan gazları ölçümü bakılır ve çıkan sonuçlara nazaran organ hasarı olup olmadığı kıymetlendirilir. Bilhassa kas yıkımı olup olmadığını anlamak için kimi kan analizleri ve idrar analizi de bakılması lazımdır. Hastanın muayenesi ve tetkikleri sonrasında hayati tehlike arz eden bir durum yahut organ hasarı varsa hastaneye yatış yapılması gerekebilir.”
SOĞUK SU İLE DUŞ ALINABİLİR
Sıcak çarpmasında yapılacak tedavi formüllerini söyleyen Uzm. Dr. Bilici, “Sıcak çarpması olan kişinin süratlice ateşi düşürülmelidir. Hasta serin bir yere alınmalı ve giysileri çıkarılmalı bedenin muhakkak bölgelerine (boyun, koltukaltı, kasık gibi) soğuk uygulama usulleri ile soğutulmalıdır. Buz aküleri, ıslak kompres (havlu, spanç vs.) uygulanabilir. Gerekirse soğuk su ile duş alınabilir. Hastanın sıvı elektrolit kaybı açısından ağızdan ve damar yolundan kaybetmiş olduğu sıvı ve elektrolitler yerine konmalıdır. Hastanın semptomlarına (ağrı, ateş, bulantı, baş dönmesi vs.) yönelik olarak gerekirse damardan ilaç uygulanması gerekebilir. Hasta monitörize bir biçimde takip edilip gerekirse yaşamsal işlevlerinde tehlikeli durumlar varsa hastanede yatış yapılmalıdır” diye konuştu.
