Sınav tasasını yaşayan öğrencilerin kalp çarpıntısı, terleme, bulantı, kusma, uyku ve iştahta değişiklikler üzere bedensel belirtilerle birlikte gerginlik, sonluluk, karamsarlık, güvensizlik üzere duygusal belirtileri deneyimleyebileceğini söyleyen Prof. Dr. Zeynep Hamamcı şöyle konuştu:
“Adaylarda, çalışmaya ve imtihana odaklanmada, öğrenilenleri hatırlamada zahmet ve unutkanlık üzere zihinsel belirtiler yaşanabiliyor. İmtihana hazırlanan öğrencilerin ‘başaramayacağım’, ‘yetiştiremeyeceğim’, ‘anlayamıyorum’ üzere fikirler adayı olumsuz tarafta etkileyebilir. İmtihana hazırlanan öğrencilerde sıklıkla görülen öteki olumsuz kanılar; ‘sınavı kesinlikle kazanmalıyım, kazanmazsam kimsenin yüzüne bakamam’, ‘sınavı kazanamazsam ben yetersizim demektir’, ‘mutlaka imtihanda âlâ bir yer kazanmalıyım’, ‘iyi bir yere giremezsem başarılı sayılmam’ halinde olabilir.
Değişmesi gereken bu olumsuz kanılar öğrencilerin odaklanamama, ders çalışmayı bırakma yahut erteleme, imtihana girmeme ve imtihanı yarıda bırakma üzere davranışlar sergilemelerine de yol açabiliyor.”
KAYGIYI DENETİM ALTINDA TUTMAK İÇİN GEVŞEME VE NEFES YÖNTEMİ
Sınav öncesi günlerde ortaya çıkan tasayı kontrol altında tutabilmek yahut ağır gerilimi tolere edebilmek için kullanabilecek metotlardan birinin gevşeme olduğunu tabir eden Prof. Dr. Zeynep Hamamcı, “Gevşeme rahatlatan bir müzik eşliğinde vücuttaki farklı bölgelerde yer alan kasların sırasıyla yavaş bir halde kasılması ve gevşetilmesidir. Gevşeme sırasında niyetler sakin ve huzurlu hale gelir. Vücut reaksiyonlarımız değişir, kalp atışlarımız yavaşlar ve kas gerginliğimiz azalır. Vücut gerginliğinde ve kaygılı niyetlerdeki azalma dingin ve olumlu hislerin üretilmesini sağlar.
Sınav öncesinde tasayı denetim altına almak için nefes çalışmaları da kıymetli bir yer tutmaktadır. Öğrenciler sakin ve yavaş bir biçimde aldığı nefesi bir mühlet içinde tutarak aldığı mühletin 2 katı sürecek formda nefesini salıverme tekniğini uygulayabilirler. Öğrenciler gevşeme ve uygun nefes sistemlerini kullanarak gerilime yahut telaşa karşı fizikî ve duygusal yansılarını azaltmayı ve denetim altında tutabilmeyi öğrenebilirse imtihan performanslarını daha da artırabilirler” tabirlerini kullandı.
SINAV ESNASINDA KORKUSU YÜKSELEN ADAYLARA TAVSİYELER
Sınava girmeden evvel ya da imtihan esnasında öğrenciler kendilerini gergin yahut korkulu hissettikleri anda birkaç defa derin nefes almaya ve vücutlarını gevşetmeye çalışmalıdır. Prof. Dr. Zeynep Hamamcı imtihan esnasında derdi yükselen adaylara şu tavsiyelerde bulundu:
“Birkaç dakika gözlerini kapatarak kendilerini memnun eden bir anıyı ya da yerleşmek istedikleri üniversiteyi ve kısmı kazanmış olmayı hayal edebilirler. Kendilerini rahatlatan ve güç veren ‘çok çalıştım’ ya da ‘elimden geleni yaptım’ üzere birtakım olumlu cümleleri söyleyerek kendilerini sakinleştirmeye çalışabilirler. Öğrencilerin imtihan anında en yeterli yapabildikleri kısımdan soru çözmeye başlamaları, yapamadığı sorulara çok vakit ayırmamaları, bir soruda takılıp kalmamaları da imtihan sırasında yaşayabilecekleri korkuyu azaltabilir.
Öğrenciler zorlandıkları sorunun yanına işaret koyup vakit kalırsa tüm kitapçığı bitirdikten sonra işaretli sorulara dönebilirler. Öğrencilerin birinci imtihandan sonra girdikleri imtihanın sorularının karşılıklarını bulmaya çalışmaları sonraki gün de imtihan olacağı için tasalarını artırabilir ve imtihana odaklanmalarını engelleyebilir. Bunun yerine birinci imtihandan sonra dinlenilmeye çalışmalıdır.”
AİLELER KORKUYU ARTIRACAK YÜKSEK BEKLENTİ İÇİNDE OLMAMALI
Sınava az bir mühletin kaldığı bu devirde anne babaların çocuklarının telaşlarını azaltmalarına yardımcı olmak için destekleyici tavır ve davranışlar sergilemeleri ve onların rahatlamalarına yardımcı olmalarının son derece yararlı olacağını söyleyen Prof. Dr. Zeynep Hamamcı, “Anne babalar yüksek beklenti içinde olmak ve baskı kurmak yerine çocuğun performansına uygun gerçekçi beklentiler geliştirmeli, onları diğerleri ile karşılaştırmamalı. Ayrıyeten aileler imtihanı çocuklarına tek bir defa girilecek ve kesinlikle kazanılması gereken bir imtihan olarak göstermek yerine tekrar deneyebileceklerini, gelecek planlarında farklı alternatifler olabileceğini söylemeliler. Anne babaların dertleri azaldığında çocukların da bundan olumlu etkilenecekleri ve onların da dertlerinin azalacağı unutulmamalıdır” diye konuştu.
