Wagner isyanı: Bir Wagner savaşçısının anlatımıyla isyanın iç yüzü

Paralı asker şirketi Wagner Grup’un kısa ömürlü isyanının üzerinden üç hafta geçerken, 23-24 Haziran’da tam olarak ne yaşandığıyla ilgili cevaplardan çok soru işaretleri var. Birebir durum paralı askerler ve önderleri Yevgeni Progojin’in geleceği için de geçerli.

Yevgeni Prigojin birliklerini ülkenin güneyindeki Rostov kentine götürürken, Gleb (asıl ismi değil) kendisini olup bitenlerin tam ortasında buldu.

Alt kademe bir kumandan olan Gleb, daha evvel Ukrayna’nın doğusundaki Bahmut’ta yaşanan çatışmalara katılmıştı.

Ukrayna’dan ayrılan bir Wagner konvoyuna katılması buyruğunu aldığında, birliğiyle bir arada, işgal altındaki Luhansk bölgesinde bulunan kışlada dinleniyordu.

23 Haziran sabahının erken saatlerinde, güvenlik nedenleriyle ismini vermek istemediği, fakat Prigojin ve Wagner Komuta Kurulu’ndan gelen buyruklarla hareket eden bir Wagner kumandanı aradı.

Kendisne “tam bir konuşlanma” denilmişti.

“Konvoy oluşturuyoruz, çıkalım.”

Gleb, Rus sonunu geçip, Rostov bölgesine gerçek ilerlerken Wagner savaşçılarının rastgele bir direnişle karşılaşmadığını vurguluyor.

“Herhagi bir hudut muhafızı görmedim lakin trafik polisi yolda bize selam duruyordu.”

Bu kanallarda, 20 kadar kamuflajlı, silahsız bireyleri gösterdiğini argüman ettikleri bir fotoğraf paylaştı.

Gleb “Beyler, bir mutabakat yapalım” dediklerini ve kendisinin de “Ne mutabakatı yapacağız, burası bizim şehrimiz” diye karşılık verdiğini söylüyor.

“Böylece birbirimize karışmamakta anlaşık. Bazen sigara içmek için binadan dışarı çıkıyorlardı.”

Rostov’daki gazeteciler de kentteki çok sayıda kamu binasında benzeri şeylerin yaşandığını bildirdi. Wagner savaşçıları evvel üzerlerinde bir insansız hava aracı uçuruyor, daha sonra da etraflarını sarıyorlarrdı. Kimsenin ayrılmasına müsaade verilmiyodu, fakat yiyecek götüren kuryelere müsaade ediliyordu.

Açıklama yok

Tüm bunlar olup, biterken Wagner başkanı Yevgeni Prigojin, Güney Bölge Saha Komutanlığı karargahında, Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Korgeneral Yunus-bek Yevkurov ve Genelkurmay Lider Yardımcısı Korgeneral Vladimir Alekseyev ile görüşüyordu.

Prigojin, Genelkurmay Lideri Valeri Gerasimov ve Savunma Bakanı Sergey Şoygu’yu teslim etmelerini istedi.

Prigojin görüşmesindeyken, Wagner savaşçılarından oluşan bir öbür konvoy da hareket halindeydi.

Gleb, medyada yer alan bu konvoya Wagner’in kurucusu, nadiren kamuoyu önünde görülen eski özel kuvvetler subayı Dmitri Utkin’in komuta ettiğine dair haberleri teyit etti.

Gleb, bu konvoyun Voronej’e giden otoyolda ilerlediğini, yani Moskova’ya gidiyor üzere göründüğünü söyledi

Sonra Gleb’e o an planın ne olduğunu, Prigojin’in neye niyetlendiğini ya da planladığını sorduk.

“Hiç bir lanet fikrimiz yoktu” dedi.

“Neler olduğunu birebir sizin üzere biz de Telegram’dan öğrendik.”

Gün ilerledikçe, Rostov’da neler olduğunu dünya da görmeye başladı. Beşerler kent halkının ve hatta gazetecilerin, kentlerini işgal eden, olağanda sıkı ağızlı Wagner savaşçılarıyla birlikte gülümsediğini ve sohbet ettiğini görmekten şaşkındı.

Gleb, geçen yıl Wagner kümesinde silah altına alınan çok sayıda mahkuma atıfla, “Mahkumlardı onlar” diyor.

“Kimse onlara konuşmamaları gerektiğini söylemedi, onlara kimse aldırmıyor.”

Ukrayna’daki savaştan çok evvel Wagner’e giren Gleb üzere kıdemli savaşçılar kuralları çok daha net anlıyor.

Gleb, BBC’ye geçen bahar aylarında, kıdemli bir komutanın kendilerine dünya medyasına konuşanların “hükümsüz kılınacaklarını”, yani öldürüleceklerini söylediğini aktarıyor. Kimi eski Wagner savaşçıları da bize tıpkı şeyi söylemişti.

24 Haziran akşamı, bir üstü Gleb ile temas kurdu ve hiç bir açıklama yapmadan, kendisinin ve birliğinin Luhansk’taki üslerine dönmesi gerektiğini söyledi.

Kışlalarına geri dönerken, Telegram’dan haberleri takip ediyorlardı.

Prigojin’e suçlamalar yöneltildiğini, daha sonra bu suçlamaların düşürüldüğünü ve Belarus’a gideceğini okudular.

Sonra da Putin’in Sözcüsü Dimitri Peskov’un ağzından, Wagner savaşçılarının, “çatışmalardaki yararlılıkları” sayesinde, isyandaki rolleri nedeniyle kovuşturulmaya uğramayacağını.

Gleb ve birliğinin geleceği şu anda net değil. Luhansk’taki kışlalarında kalmaları ve buyrukları beklemeleri söylendi.

Sözde Luhansk Halk Cumhuriyeti makamları, Doğu Ukrayna’daki Rus yanlısı ayrılıkçı militanlar, Wagner’in gelecek planlarını ve gereçleriyle, cephanelerine ne olacağını öğrenmeyi çok istiyor.

Gleb’e neden kışlayı terk etmediğini sorduğumuzdaysa, “Sözleşmem şimdi sona ermedi” cevabını veriyor.

Bir sonraki durak Belarus mu?

Wagner isyanının sona ermesinden bu yana, öyküde birçok beklenmedik olay yaşandı.

Geçtiğimiz günlerde, isyandan yalnızca beş gün sonra Putin’in Prigojin ve üst seviye 35 Wagner kumandanıyla Kremlin’de görüştüğü ortaya çıktı.

Bu 35 kişinin tam olarak kimler olduğu bilinmiyor.

Telsiz kodları “Zombi” ve “Lotus” ile tanınan iki Wagner kumandanı, savaş yanlısı Rus gazeteciler tarafından sıklıkla görüşlerine başvurulan isimler.

Wagner’e yakın Telegram kanallarına konuştular ve ileride ne olacağına dair görüşlerini paylaştılar.

Gerçek ismi Anton Yelizarov olan Lotus “Hepimiz Ağustos başına dek izine gönderildik” dedi.

“Bizi bekleyen büyük işten evvel herkese biraz dinlenme fırsatı verme kararı kumandanlar konseyince alındı.”

Yelizarov bu “büyük işe” ‘uzak mevkilerde” diye tanımladığı yerlerde bulunan Wagner savaşçılarının rotasyonunun da dahil olduğunu vurguladı. Büyük olasılıkla, 600’e yakın Rus paralı askerin geçtiğimiz günlerde ülkeye döndüğü istikametinde haberlerin çıktığı Orta Afrika Cumhuriyeti üzere yerlerden bahsediyordu.

Daha evvel Wagner savaşçılarının ailelerinden, yalnızca altı aylık kontrat imzalamalarına rağmen, bir yılı aşkın müddettir Afrika ülkelerinde kalan yakınlarıyla ilgili sayısız şikayet gelmişti.

Yelizarov, Belarus’tan ve birtakım Wagner savaşçılarını bu ülkeye yerleştirme planlarından da bahsetti.

“İkincisi ve en zoru Belarus’a gitmek. Üsleri, talim alanlarını hazırlamamız, lokal kamu kurumlarıyla koordine olmamız, Belarus güvenlik güçlerile işbirliğini organize etmemiz, lojistik meselelerini çözmemiz gerek.”

“Zombi” kod isimli ikinci kumandan da Telegram’da Wagner’in geleceğinden kelam etti.

“Biz yalnızca bir mukaveleyle değil, ortak bir fikirle birleşmiş haldeyiz. O da savaşmak. Yalnızca kontratımızı bitirmek istemiyoruz, ana vatana hizmet de etmek istiyoruz.”

Rus televizyon programcısı Vladimir Solovyev, ‘Zombi’yi Boris isimli eski bir özel kuvvetler savaşçısı olarak tanımladı.

Zombi “Birçok kişi bizi paralı asker diye tanımlıyor lakin bu gerçek değil. Başkalarından daha vatanseveriz.” diyor.

“Canımızı kayırmadan savaşıyoruz. Ve başkan de misyonun birleştirdiği üzere bizi birleştiriyor.”

Zombi’ye, kendisinin ya da silah arkadaşlarının Putin’in önerdiğ üzere tertipli orduya katılıp katılmayacakları da soruldu.

“Ya Wagner Özel Askeri Şirketi’deki savaşçılarımla olacağım ya da konutta oturup, memnun bir halde televizyonun önünde rahatlayacağım. Ve bu da herkesin niyeti.”

BBC, şu anda Luhansk’ta birliğiyle birlikte oturan Gleb’e de birebir soruyu sordu.

Gleb, şimdiye dek dek Savunma Bakanlığı’yla mukavele imzalayan kimseyle karşılaşmadığını söyledi.