Yapılan deneyler sonucunda şimdiye kadarki en tesirli yaşlanma tersi molekül keşfedildi.
Senolitikler, iltihaplanma, fibroz ve kanser üzere yaşa bağlı süreçleri baskılayabilen küçük moleküller. Bunlar yaşlanan hücreleri öldürerek çalışıyor. Metabolik açıdan faal olan lakin artık çoğalamayan bu hücrelere “zombi hücreler” de deniyor.
Yaşlanan hücreler, komşu hücrelere yayılabilen enflamatuar proteinler salgılıyor. Yaşlanan hücre sayısının artması tip 2 diyabet, Kovid-19, pulmoner fibroz, osteoartrit ve kanser dahil olmak üzere bir dizi hastalıkla ilişkilendiriliyor.
Laboratuarda fareler üzerinde yapılan deneyler, senolitiklerin yaşlanan hücreleri ortadan kaldırmasının bu hastalıkları güzelleştirebileceğini göstermişti. Bu ilaçlar, sağlıklı hücreleri canlı tutarken zombi hücrelerini öldürebilir.
Independent Türkçe’nin haberine nazaran araştırmacılar, bu yüzden yeni ve tesirli senokitikler bulma hedefiyle 800 binden fazla bileşiği taramak için yapay zeka teknolojisinden yararlandı.
Bunun sonucuna üç tesirli ilaç adayı tespit edildi. Bunlardan biri yaşlanmayı geciktirme konusunda mevcut senolitiklere kıyasla daha üstün özellikler sergiliyor.
Halihazırda yaklaşık 80 senolitiğin var olduğu biliniyor. Lakin insanlarda yalnızca ikisi test edilebildi: Dasatinib ve kersetin. Bilim insanları çeşitli hastalıklarda kullanılabilecek daha fazla senolitik bulmak istiyor. Lakin bir ilacın piyasaya çıkması 10 ila 20 yıla ve milyarlarca dolara mâl oluyor.
İlaç keşfi diye isimlendirilen yeni ilaçlar bulma süreci değerli ve vakit alan bir bir iş. Yeniden de makine tahsili sistemleri, bu süreci büyük ölçüde hızlandırabiliyor ve maliyeti de önemli ölçüde azaltabiliyor. Integrated Biosciences araştırmacıları birinci başta yapay zeka sistemiyle senolitik bir husus olma mümkünlüğünün yüksek olduğu düşünülen 21 molekül tanımladı. Bu moleküller toplamda 4 bin 340 kimyasal ortasından seçildi.
Araştırmacılara nazaran bunların laboratuvarda tek tek test edilmesi için en az birkaç haftalık ağır çalışma ve 64 bin dolar gerekirdi.
Sonuçlar bu bileşiklerden üçünün (periplocin, oleandrin ve ginkgetin) olağan hücrelerin birçoklarını canlı tutarken yaşlanan hücreleri yok edebildiğini gösterdi.
Daha detaylı biyolojik deneyler de oleandrin molekülünün bilinen en güzel senolitik ilaçtan daha tesirli olduğunu ortaya koydu.
Araştırmacılar artık bu üç adayı insan akciğer dokusunda test ediyor. Yeni deneyin sonuçlarını da iki yıl içinde almayı umuyorlar.
