Science Alert’in haberine nazaran, ünlü fizikçi Stephen Hawking’in kara deliklerin olay ufuklarının etrafındaki kuantum alanlarını bozması nedeniyle kara deliklerin vakit içinde buharlaşarak kütle kaybedeceğini, bunun sonucunda da etrafa farklı bir radyasyon yayılacağını öngören kuramı, araştırmacılar tarafından tekrar ele alındı.
EVREN YAVAŞ YAVAŞ BUHARLAŞACAK
Astrofizikçiler Michael Wondrak, Walter van Suijlekom ve Heino Falcke tarafından yapılan araştırmada, olay ufkunun çökeceği, sürecin yalnızca kara deliklere mahsus olmadığı, uzay-zaman eğrisinde oluşacak bir bükülmenin de bu olayı tetikleyebileceği anlaşıldı.
Araştırmanın Hawking radyasyonunun yahut ona çok misal bir yayılımın kara deliklerle hudutlu olmayabileceğini, bunun her yerde yaşanabileceğini ve cihanın yavaş biçimde buharlaştığını gösterdiği kaydedildi.
Wondrak, “Bilinen Hawking radyasyonuna ek olarak, yeni bir radyasyon cinsinin de olduğunu gösterdik.” açıklamasını yaptı.
Hawking radyasyonu şimdiye kadar gözlemlenemeyen bir olgu fakat teori ve deneyler bunun olabileceğini gösteriyor.
Olay ufuklarının yarattığı kuantum dalgalanmaları yeni parçacıkların oluşmasına yol açıyor.
Kara deliklerin çekim gücünün kütleden çok kütlenin çok küçük bir alana sıkışması nedeniyle oluştuğunu belirten bilim insanları, bu yüksek çekimden Cihan’da bilinen en süratli obje olan ışığın bile kaçamadığını belirterek ışığın kaçamadığı kara deliğe kritik yakınlığı olay ufku olarak isimlendiriyor.
Hawking’in matematiksel olarak olay ufuklarının, kuantum alanları boyunca dalgalanmalar oluşturduğunu gösterdiği, bu dalgalanmaların sönümlenmek yerine dengesizliklere yol açarak yeni parçacıklar meydana getirdiği kaydedildi.
PARÇACIK OLUŞUMU DA TETİKLENİYOR
Küçük kara deliklerde bu parçacıkların kara deliğin olay ufku yakınında oluşacağı, kara deliğin büyük ölçülerdeki gücünün süratle uzaklaşması nedeniyle de vakit içinde yok olacağı belirtildi.
Büyük kara deliklerin ise bu durumda tespit edilmesi güç bir soğuk ışık yaymaya başlayacağı, gücü ve kütlesini ise daha uzun periyotta yitireceği vurgulandı.
Güçlü çekime sahip gök cisimlerinin oluşturduğu dalgalanmalar da parçacık oluşumunu tetikliyor.
Schwinger tesiri olarak bilinen misal bir durumun elektriksel kuantum alanlarında da yaşandığı, gereğince güçlü elektriksel dalgaların oluşturduğu dengesizliklerin parçacık oluşumunu tetiklediği vurgulandı.
Wondrak ve araştırma grubu, Schwinger tesirine benzeyen uzay-zamandaki bükülmelerde de parçacık ortaya çıkıp çıkmayacağını görmek için çeşitli çekimsel şartları matematiksel olarak oluşturdu.
Suijlekom, “Bir kara deliğin çok ötesinde de uzay-zamanın bükülmesinin radyasyon oluşturmada büyük rol oynadığını gösterdik. Parçacıklar aslında yerçekimi alanının gelgit kuvvetleri tarafından birbirinden ayrılıyordu.” açıklamasını yaptı.
Araştırmacılar kara deliklerden öteki, büyük kütleli yahut yoğunluğu yüksek nötron yıldızların, beyaz cücelerin ve galaksi kümelerinin de çekim gücünden etkilenen uzay-zamanın büküldüğünü kaydetti.
Bu üzere yüksek çekim alanlarında dalgalanmalar oluştuğu için Hawking radyasyonu gibisi yeni parçacık oluşumlarının tetiklendiği belirtildi.
Falcke, “Bu, meyyit yıldızların kalıntıları üzere Cihan’daki başka büyük objelerin, bir olay ufku olmadan da bu cins radyasyon yayabileceği manasına geliyor. Bu olgu, çok uzun bir mühlet sonra, Cihan’daki her şeyin tıpkı kara delikler üzere buharlaşmasına yol açacaktır. Bu yalnızca Hawking radyasyonu anlayışımızı değil, birebir vakitte Cihan ve geleceği hakkındaki görüşümüzü de değiştirmektedir.” sözlerini kullandı.
Ancak araştırmacılar bunun görülebilir gelecekte olmayacağını kelamlarına ekledi.
Araştırma, Physical Review Letters’da yayımlandı.
