İlk sarsıntı sonrasında valinin polisleri görevlendirerek binalara girmesini engellemesi, daha fazla can kaybı yaşanmasını engellemiş. Emsal bir durumla ilgili Kahramanmaraş genelinde ya da Elbistan özelinde bu mevzuda katı bir tedbir alınmadığını duyduğumuzda aklımızda şu soru beliriyor:
“Benzer yoğunlukta tedbir, Kahramanmaraş’ta da alınsaydı, yüzlerce insanın hayatı kurtulabilir miydi?”
Depremde çok büyük yıkım olmasa da Şanlıurfa’da da hasarlı bina sayısı fazla. Resmi meyyit sayısının 178 olarak açıklandığı kentte ağır hasarlı 2741 yapı var. Bu, 6046 bağımsız yapı manasına geliyor. Bu binaların yıkımı peyderpey sürüyor. Kent, zelzeleden daha az etkilendiği için bilhassa Adıyaman için alternatif kent pozisyonunda. Örneğin Adıyamanlı depremzedeler birçok imtihana Şanlıurfa’da giriyor, muhtaçlıklarını bu kentten karşılıyor.
VALİ YANLIŞ MI YÖNLENDİRDİ?
Şanlıurfa’dan sonra gittiğimiz Adıyaman’daki görüntü ise kan dondurucu. Kent, Hatay’dan sonra en fazla yıkımı yaşamış. Buna karşın “geç fark edilmiş”. Bunun nedenini sorduğumuzda ise, sonrasında misyondan alınan valinin İçişleri Bakanlığı’na çok fazla yıkım olmadığı tarafında önbilgi vermesinden kaynaklandığı cevabını alıyoruz. Yeniden yurttaşların savına nazaran Adıyaman’daki yıkımın büyüklüğü, Şanlıurfa’daki yetkililerin uyarısı üzerine fark ediliyor. Emsal bir “yanlış vali bilgilendirmesini” Hatay Valisi’nden de anımsıyoruz. Bunu dinlerken ismini vermek istemeyen bir lokal yönetici şu yansıyı veriyor Adıyaman Valisi için: “Kendi kaldığı mesken bile hasar alan bir insan bunu nasıl ve neden söyler?”
Adıyaman, yıkım açısından Hatay’ın devamı üzere. Çadır yoğunluğunun da fazla olduğunu belirtmekte yarar var. İnsan yapısı olarak öteki zelzele vilayetlerine nazaran daha muhafazakar olduğunu anlamak da sıkıntı olmuyor. Bu bahiste dolaylı bir kıstası belirtelim. Yıkılan kentlerin duvarlarında sarsıntı sonrası yazılar var. Yer yer eleştirel, yer yer hüzünlü içerikler. Sırf Adıyaman’da “Allah var gam yok”, “Hüküm yalnız Allah’ındır” biçiminde duvar yazıları var. Kim bilir, tahminen de bu yazılar, Adıyaman ile özdeşleşen tarikat yapılarının mümkün reaksiyonlara ön alma sistemlerinden birisidir…
DONDURUCU SOĞUKTA CAN PAZARI
Kent uzun müddet unutulmuş, -20 civarındaki dondurucu hava da koşulları daha da yaşanılmaz kılmış. Birçok yapının makûs tabana yapılmasının tesiri büyük. Örneğin çarşıdan geçen bir sokak var, kaldırımından su çıkıyor, kaynak var. Sokağın hizasındaki tüm konutlar sağlı sollu yıkılmış. Bir esnafın yansısı pek öğretici: “Uzun uzun araştırmaya da gerek yok. İsminin başında ve sonunda ‘dere’ geçen mahallelerden yeri anlarsınız!”
Akşamında çadırkentte kalıyoruz. Farklı görüşlerde olsanız da telaşta birlik insanları birbirlerine yakın ve samimi kılıyor. Bir mühlet sonra daha açık paylaşım oluyor. Çadırkentte muhazafakar bir grupla sohbet ediyoruz. Onların da dediklerine nazaran birçok takım oradan çekilmiş, aslında onlar da planlarını emsal bir vakit diliminde dönmek üzerine yapmışlar lakin herkes çekilince geri dönmeye çekinmişler. Arama kurtarma özelliği de olan grup enkazlara cesurca girmiş. Bu sırada ölürlerse şehit olacağını düşünmelerinin hissesi da var. Bunu da saklamıyorlar. Onlar da AFAD’a karşı eleştireller. Muhakkak bir yaşın üstünde olup da fiziken kâfi olmadıkları halde alanda görevlendirilen şahıslara tepkililer. Öte yandan çok genç, tecrübesiz insanların yetkili konumlara getirilmesini de gerçek bulmuyorlar. Bu iki durumun da alanda yarattığı mağduriyetleri örneklendiriyorlar.
“GÖRDÜĞÜMÜZ DURUM ZORUMUZA GİDİYOR”
O sırada tıpkı yetkili, “Size dediğimi kendiniz gözlemleyebilirsiniz. Şu önlerinde halıların, koltukların konduğu çadırlar, sığınmacıların kaldığı çadırlar” diyerek işaret ediyor bölgeyi. Dediğimiz üzere takım aslında çok muhafazakar, hususa öncelikle “ümmetçi” gözle bakıyor. Buna karşın bu hassasiyeti biraz anlamaya çalıştığımızda da “kendi insanımızın konuk, sığınmacıların buranın sahibi üzere davranması zorumuza gidiyor, kendi insanımızı da mağdur ediyor” diyorlar. Öte yandan onlar da liyakatsizlikten mustarip ve onlar da askerin en başından beri alanda olmasının çok yarar sağlayacağı konusunda kamuoyu ile hemfikir…
