Hollanda menşeli iki geminin tehlikeli atık envanteri bildirilmeden Türkiye’de sökülmesine ait Rotterdam Mahkemesi’nin gemi sahibi şirkete ceza kesmesiyle gözlerin çevrildiği Aliağa bu defa Libya’da kimyasal atık depolamak için kullanılan Sloug isimli tanker ile gündeme geldi. Türkiye geçen şubatta Kahramanmaraş merkezli sarsıntılarla meşgulken içinde 6 bin ton kimyasal atık barındıran tankerin İzmir’in Aliağa Limanı’na getirildiği ortaya çıktı.
GEÇERSİZ BELGELER
İddiaya nazaran Libya’nın Bingazi kenti açıklarında bekletilen ve kimyasal atık depolamak için kullanıldığı belirtilen 251 bin tonluk tanker, açığa sürüklenince bir Türk firması tarafından iki yıl evvel yaklaşık 1 milyon dolar karşılığında çekildi. Lakin verilen alımlı hizmetinin bedeli ödenmedi. Parayı tahsil etmek isteyen firmanın, uydu kayıtlarına nazaran Libya’da bulunan tankerin geçersiz dokümanlarla, içindeki kimyasal unsur boşaltılmak üzere Mısır’a akabinde söküm için Hindistan’a götürülerek satılmak istendiği bilgisine ulaştığı belirtildi. Lakin çok büyük olduğu için dikkat çeken tankerde, kimyasal husus bulunduğunun öğrenildiği ve Mısır’daki çevrecilerin yansıları üzerine rastgele bir süreç yapılamadığı belirtildi.
Buna nazaran alacaklı firma yetkilileri, son olarak bir Türk şirketi tarafından satın alının geminin şubat ayında Türkiye’ye Aliağa Gemi Söküm Bölgesi’ne çekildiğini tespit etti. Yapılan incelemede tanker Sloug’un 23 Şubat 2023 tarihinde söküm bölgesine geldiği ve hâlâ baştan karaya oturtulmuş durumda bulunduğu belirlendi. Geminin, Şimşekler Besin Gemi Söküm İnş. San. Ve Tic. Ltd. Şti tarafından satın alındığı kaydedildi.
‘ATIK ÇÖPLÜĞÜ’
Eski Etraf Mühendisleri Odası İzmir Şubesi Lideri Helil İnay Kınay, “Aliağa ile ilgili gemi söküm ve Türkiye’deki atık dalı ile ilgili yanlışlıkları yıllardır paylaşıyoruz. Bu örnekler ülkemizin atık çöplüğü haline geldiğini gösterdi. Birçok gemi olayında yaşadık. Bizim yasalar ve denetlemesi gereken süreçlerde eksiklikle ve boşluklar var. Bunlar halk ve etraf sıhhatine mal oluyor. Gemi bir biçimde geldi ve tahminen de söküldü. Bunun üzere kaç gemi var, ne oluyor bitiyor resmi olarak bilemiyoruz Bu kara tablonun aydınlatılması gerekiyor” dedi.
Tehlikeli atık husus içeren ve sökülmesi tartışmalara sebep olan eski uçak gemisi Sao Paulo ile gündeme gelen Aliağa Gemi Söküm tersanelerinde Avrupa Etraf Ajansı kontroller yapmış, geçen eylülde AB sertifikalı Işıksan ve Şimşekler tersanelerini listesinden çıkardığını duyurmuştu. İki Hollandalı geminin 2014 ve 2016 yıllarında yapılan sökümünün Şimşekler Gemi Söküm Tersanesi’nde yapıldığı savı gündeme yansımıştı. Rotterdam Mahkemesi, geçen ay gemilerin tehlikeli atık envanteri bildirilmeden Aliağa’da sökülmesi nedeniyle gemi sahibi şirkete ve iki şirket yöneticisine ceza kesmişti.
Asbest Söküm Uzmanları Derneği Lideri Mehmet Şeyhmus Ensari, gemiyi satın alan ve Türkiye’ye sokan Simşekler Şimşekler Besin Gemi Söküm İnş. San. Ve Tic. Ltd. şirketinin iş kazasından ötürü Avrupa Birliği tarafından lisansının iptal edildiğine dikkat çekti. Ensari, “Tesisler hemen bağımsız bireyler tarafından oluşan bir grup tarafından denetlenmeli. Zehirli gemilerin söküldüğüne yönelik duyumlarımız çok. Bütün kontroller evrak üzerinde. Ege Bölgesi’ndeki canlılar bu tesisler nedeniyle risk altında” tabirlerini kullandı.
